Tymoteusz Staniek
EC Szombierki

EC Szombierki. Tak wygląda najważniejszy zabytek Górnego Śląska

Elektrociepłownia Szombierki jest w opłakanym stanie. Dziur w dachu przybywa, cegły sypią się z elewacji, a wewnątrz doszło nawet do zmian w konstrukcji ścian. Industrialna katedra woła o pomoc. Przyszły właściciel zapowiedział, że zabezpieczy ją przed najbliższą zimą.

Elektrociepłownia Szombierki (Kraftwerk Oberschlesien) została uruchomiona 29 listopada 1920 roku. Początkowo produkowano w niej tylko prąd. Pierwsze dostawy popłynęły kablami do Hohenzollerngrube, czyli nieistniejącej już KWK Szombierki.

Industrialna katedra projektu mistrzów

Za projekt Elektrociepłowni Szombierki odpowiedzialny był duet architektów, czyli słynni kuzyni Emil i Georg Zillmannowie, którzy postarali się o to, aby była ona czymś więcej, niż tylko kolejnym obiektem przemysłowym. Nie bez przyczyny EC Szombierki nazywa się industrialną katedrą.

Kominy elektrociepłowni, z których najwyższy ma 120 metrów, są dostrzegalne z niemal każdego miejsca w Bytomiu. Budynek zachwyca swoim monumentalizmem, prostotą i jednoczesną dbałością o szczegóły, którą widać chociażby w wykończeniu ceglanej elewacji. Wieżę EC Szombierki wieńczy czterostronny zegar marki Siemens und Halske, którego tarcze mają średnicę prawie pięciu metrów. Wewnątrz dominuje gigantyczna przestrzeń. Hala maszynowni ma kubaturę ponad 52 tys. metrów sześciennych.

Projekty Emila i Georga Zillmannów zostały zapamiętane jako ikoniczne dla Górnego Śląska. Na ich deskach kreślarskich powstały osiedla Giszowiec oraz Nikiszowiec, przygotowane dla koncernu przemysłowego Georg von Giesches Erben, podobnie jak kopalnia Giesche (Wieczorek). W Nikiszowcu, tuż obok kościoła Św. Anny, który razem zaprojektowali, znajduje się Skwer Emila i Georga Zillmannów.

Prokuratura prowadzi śledztwo ws. EC Szombierki

Z czasem prądu w Elektrociepłowni Szombierki zaczęto wytwarzać tyle, że można było zasilić wszystkie okoliczne zakłady, a nawet miasto.

Na produkcję ciepła obiekt przestawiono w latach 60 i 70. XX wieku. Od tamtego czasu bytomianie mieli ciepło w domach właśnie dzięki EC Szombierki. W latach 90. zaczęto stopniowe wygaszanie produkcji energii elektrycznej oraz ciepła, aż zaprzestano jej całkowicie w 2011 roku.

Wówczas obiekt kupiło Fortum Power and Heat Polska i zaczęła się jego stopniowa degradacja. Z wnętrza zaczęły znikać metalowe konstrukcje oraz maszyny, wysadzono ostatnią chłodnię kominową. W międzyczasie udało się jednak wpisać budynek do rejestru zabytków województwa śląskiego.

W 2016 roku Elektrociepłownie Szombierki za 814 tys. złotych kupił Rezonator S.A. Wielu wydawało się, że to inwestor, który tchnie w zabytek nowe życie, ale dopiero dziś wiemy, jak bardzo się mylili.

Nowe dziury w dachu i odpadające od elewacji cegły to niemal codzienność. Z murów industrialnej katedry wyrastają drzewa, a wnętrze plądruje woda. Wieża zegarowa, hala maszyn oraz kotłownia wymagają pilnej interwencji, ponieważ doszło tam do zmian zmian konstrukcji ścian wewnętrznych.

Prokuratura Rejonowa w Bytomiu prowadzi śledztwo w sprawie zniszczenie lub uszkodzenie zabytku, a po roku akta liczą dziewięć opasłych tomów.

EC Szombierki

Może Cię zainteresować:

Koniec fatalnej passy EC Szombierki? Wielkie plany i wielkie porażki ostatnich lat

Autor: Patryk Osadnik

18/03/2022

Nowy inwestor ma wielkie plany

W lipcu 2022 roku nowym właścicielem Elektrociepłowni Szombierki ma zostać Grupa Arche, która zamierza stworzyć w tym miejscu wielofunkcyjny ośrodek z miejscem dla uczelni wyższej, hotelu, restauracji, a także przestrzeni wystawienniczych, kulturalnych i targowych.

W czwartek, 17 marca, podczas konferencji prasowej wewnątrz EC Szombierki prezes Arche S.A. Władysław Grochowski przyznał, że będzie to spore wyzwanie, również finansowe. Spółka dosyć oszczędnie szacuje, że remont będzie kosztować 300 milionów złotych.

- Po wstępnej ocenie stanu technicznego widzimy, że budynek wymaga pilnych napraw i zabezpieczenia pokrycia dachu, a szczególnie wieży zegarowej, hali maszyn i kotłowni - powiedział Piotr Grochowski, główny architekt Grupy Arche.

Prace związane z zabezpieczeniem EC Szombierki mają zostać przeprowadzone przed najbliższą zimą.

Konferencja prasowa w EC Szombierki

Może Cię zainteresować:

Nowy właściciel EC Szombierki przedstawił się dziennikarzom. Konkretów brak

Autor: Patryk Osadnik

17/03/2022

Subskrybuj ślązag.pl

google news icon