Przestrzeń do spotkań i integracji
W sobotę 24 maja 2025 roku Stowarzyszenie TURuda i miasto Ruda Śląska zapraszają na otwarcie nowego Lokalnego Centrum Tradycji. Instytucja powstaje w zabytkowym wnętrzu budynku biurowego zabudowań szybu Franciszek. Prace remontowe rozpoczęły się w 2024 roku. Wiązały się przebudową części wnętrza dawnego budynku straży pożarnej oraz dostosowaniem obiektu do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Koszt remontu to przeszło 2 mln zł, z czego 1 milion to wygrana w konkursie Fundacji Most The Most - „Nasz Zabytek”. Miasto podniosło społecznie rzuconą rękawicę i resztę funduszy pozyskało z dofinansowania z budżetu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Teraz Ruda Śląska wspiera stowarzyszenie TURuda w tematach edukacyjnych i społecznych.
- Naszym celem jest stworzenie przestrzeni do spotkań, integracji i wymiany wiedzy o tradycji. W centrum chcielibyśmy, by tradycja była przekazywana między pokoleniami. Zarówno starsi będą uczyć młodszych, a młodsze osoby będą mogły dzielić się swoimi doświadczeniami z seniorami. Wszystko wokół tradycji i niematerialnego dziedzictwa, które mogą być ważnym wspólnotowym spoiwem. Ważne jest, by docelowo było to miejsce dostępne dla wszystkich, także dla osób z niepełnosprawnościami - mówi Adam Kowalski, wiceprezes Stowarzyszenia TURuda.
Najstarsza gruba na Górnym Śląsku
Szyb „Franciszek” to pozostałość dawnej kopalni „Brandenburg” (później KWK „Wawel”). Owa kopalnia to jedna z dwóch (obok „Murcek”) kandydatek do miana najstarszej gruby na Górnym Śląsku. Powstałe w drugiej połowie XIX stulecia i składające się na obecny pokopalniany kompleks obiekty od lat popadały w ruinę. Wydawało się, że tylko kwestią czasu jest, kiedy po prostu (mimo wpisu do rejestru zabytków) zawalą się ze starości. Dwa lata temu grupa sympatyków lokalnej historii, skupiona wokół stowarzyszenia Tu Ruda zaczęła starania o to, by obiekt wystartował w organizowanym przez Fundację „Most the Most” konkursie Nasz Zabytek. Konkurencja była spora, ale wielka mobilizacja rudzkiej społeczności sprawiła, że „Franciszek” zwyciężył w śląskiej edycji konkursu. Nagrodą był grant o wartości miliona złotych na rewitalizację.
W zabytkowej przestrzeni powstało Lokalne Centrum Tradycji, które ma być połączeniem elementów tzw. living museum, centrum edukacji regionalnej oraz centrum integracji międzypokoleniowej. Wnętrze Centrum zostało podzielone na kilka tematycznych przestrzeni, z których każda jest poświęcona jakiemuś elementowi dziedzictwa niematerialnego. Zostały tam stworzone m.in. „izba kapelmajstra”, „izba śląskiego master chefa”, „izba szycio” oraz „izba bajtla".
- Do końca roku centrum będzie działało w formie akcyjnej, ponieważ teren wciąż jest placem budowy. W pełni rozwinięty format centrum powstanie dopiero wtedy, gdy zostaną ukończone mieszkania wspomagane, komunalne oraz przestrzeń publiczna. Teren dawnej kopalni Brandenburg ma stać się docelowo eksperymentalnym miasteczkiem, w którym mieszkańcy będą współtworzyć Lokalne Centrum Tradycji. Z kolei centrum będzie miało wpływ na wyjątkowy charakter ich miejsca zamieszkania - podkreśla Kowalski.
Fajer u Pana Franza
Pan Franz zaczyna swoje drugie życie i z tej okazji zaprasza na powitalną domówkę w Lokalnym Centrum Tradycji przy ul. Szybu Bartosz 10 w Rudzie Śląskiej. "Parapetówka" rozpocznie się o godzinie 12.00 w piątek 24 maja. Imprezę uświetnią m. in. chóralne śpiewy, górnicza orkiestra dęta, żur, ślōnsko godka, opowieści o historii, a przede wszystkim wielu gości. Wstęp wolny!
- Nasze Lokalne Centrum Tradycji ma być przede wszystkim miejscem dla społeczności. Chcieliśmy, żeby to było miejsce przyjazne, do którego przychodzi się, żeby porozmawiać - o przeszłości i przyszłości, wymienić poglądy i wspólnie działać. Takie miejsce, które łączy ludzi, gdzie można sobie nawzajem pomóc i nauczyć się czegoś od siebie. Dlatego postanowiliśmy, że domówka to idealna forma, by zacząć budować relacje sąsiedzkie. Szyb Franciszek jest trochę jak nowy sąsiad, który po długiej nieobecności wraca do swojej społeczności i zaprasza na parapetówkę, żeby znów być częścią tej wspólnoty - mówi Adam Kowalski.
Program Fajeru:
- 12:00 - Oficjalne powitanie
- 12:20 - Plenerowy koncert Orkiestry Dętej Pokój
- 13:00 - Rodzinna minigra terenowa „Historie z węgla, cegły i kamienia”
- 13:00 - W Izbie Kapelmajstra gro i buczy – pokaz instrumentów dla najmłodszych z muzykami Orkiestry Dętej Pokój
- 13:00 - „Szałot Kulturowy – o stroju śląskim i nie tylko” – warsztat rodzinny Barbary Kowaczek - Jędrasik z Instytutu Korfantego w Katowicach
- 14:00 - „Ballestrem i Pieler czyli Franzów dwóch” – prezentacja Rafała Kowalskiego z udziałem gościa specjalnego - Ruedigera Pielera
- 14:00 - „Bon żur, czyli jak zrobić własny zakwas” - warsztat Barbary Kowaczek – Jędrasik z Instytutu Korfantego w Katowicach
- 15:00 - Koncert Otwartego Chóru Społecznego
- Przez cały fajer tj. w godzinach 12:20 – 15:00:
- Pracownia Pana Franza – aktywności plastyczne dla dzieci z Młodzieżowym Domem Kultury w Rudzie Śląskiej - Szafa Pana Franza
- atelier tradycyjnych strojów śląskich z Młodzieżowym Domem Kultury w Rudzie Śląskiej
Może Cię zainteresować:
