Grzegorz Kulik: Euskara batua a ślōnski jynzyk. Nawet jak stworzimy silesperanto, to nasze dyjalekty sie niy stracōm

Euskara batua

Na kōniec 60. lot XX wieku Baskowie – po dekadach dyskusyje nad kodyfikacyjōm jynzyka – stworzili sie standard: Euskara batua, to znaczy spojōny baskijski. To je standard, co sie spiyro na dwōch postrzodkowych dyjalektach: gipkuskim i lapurdzkim, ale mo tyż cychy ôd inkszych.

Euskara batua weszła tam, kaj wcześnij baskijskigo niy było: do ôficyjalnych sytuacyji, do miast, edukacyje, mediōw, literatury. Tam, kaj dyjalekty były we downiyjszych czasach używane, ône durch fungujōm za dziynny kod kōmunikacyje. Srogo tajla modych nauczyła sie ôdmiany batua, bo niy przekozali im baskijskigo starsi, co im godanie po baskijsku było zakazowano we czasach reżimu ôd Francisco Franco.

Choby ślōnski jynzyk

Baskijski standardowy jynzyk, jak ôn je krytykowany, to sie pado, że je sztuczny, że ôn je „euskeranto”, i że zabije rozmajtość baskijskich dyjalektōw. Ciynżko niy dać pozōr na to, że argumynta majōm klang, choby ftoś je godoł ô ślōnskim jynzyku i jego kodyfikacyji.

We sobota 14.12 we Kamiyniu my ôzprawiali ô tym, jak dalij pociś ta kodyfikacyjo. Zgoda je nojsrogszo ze tym, że mōmy utrzimać rozmajtość ślōnskigo jynzyka. Rozmajtość ôd jynzyka niy traci sie skuli standardu, ale skuli myntalności ôd tych, co tego jynzyka używajōm. Polski mo „język literacki”, a niymiecki mo „Hochdeutsch”. Jedyn i drugi mo standard, co go uczōm we szkole, ale dyjalekty ôd jednego i drugigo sōm we blank inkszych miyjscach, jak sie rozchodzi ô jejich żywość.

Tōż nawet jak stworzimy silesperanto, to nasze dyjalekty sie niy stracōm, bo sami na to dōmy pozōr.