Zapytajcie np. CzatGPT, czy Częstochowa jest na Śląsku. Sztuczna inteligencja odpowie twierdząco: tak, Częstochowa jest na Śląsku. I będzie to uzasadniać. Skąd to się wzięło? Trudno powiedzieć, ale najprawdopodobniej jest to spowodowane zmianami administracyjnymi na mapie Polski, jakie miały miejsce w XX wieku. No bo przecież nie historią, ani geografią czy tradycją.
Jeszcze kilkaset lat temu nikomu nie mieściłoby się w głowie powiedzieć, że Częstochowa jest na Śląsku. Ale w XX wieku Częstochowa została mentalnie bardzo silnie związana ze Śląskiem w oczach Polaków. Stało się tak dlatego, że w 1950 r. włączono ją do powstałego wówczas województwa katowickiego. Wprawdzie w latach 1975-1998 Częstochowa była stolicą samodzielnego województwa, jednak w wyniku kolejnej reformy administracyjnej miasto przyłączono do województwa śląskiego. Częstochowa znajduje się w nim od 1999 r., mimo iż nie ma nic wspólnego z historycznym Śląskiem - poza rzecz jasna wielowiekowym sąsiedztwem. Województwo śląskie jest bowiem w Polsce ze Śląskiem utożsamiane, mimo iż znaczną część jego obszaru stanowią ziemie innych krain historycznych.
Jednak Częstochowa absolutnie nie jest na Śląsku!
Częstochowianie wiedzą, że nie mieszkają na Śląsku. A i Ślązacy zdają sobie sprawę z tego, że Częstochowa na Śląsku nie leży. Ale faktem jest, że z perspektywy Polski nieraz się tak uważa i niestety AI również jest tego zdania.
Może warto by ją nauczyć, że jest jednak inaczej? Przede wszystkim nie powinniśmy mówić, że Częstochowa jest na Śląsku. Jest to oczywisty błąd i nie używajmy tego sformułowania.
