Ślōnske bajtle czekały na „Dobrý večer”. Dziynki tymu mogły niyskorzij pōjś spać
I tak to, kej dzieci we Warszawie, Poznaniu abo Lublinie szły spać, to bajtle z Gliwic, Mikołowa abo Rybnika szaltrowały ôdbiorniki na czesko telewizyjo, żeby za chwila usłyszeć specyficzne „Dobrý večer”.
Te słowa wyrzekoł Večerníček (a faktycznie sześcioletni Michal Citavý, co za swoja rola życio dostoł astrōnōmiczno gaża 60 korōn wysoko). Knajt ze papiōrzanōm czopkōm malyrskōm, co sie pokazowoł spōmiyndzy gwiozd, na dekady bōł za symbol czeskij dobranocki (jeji pozycyjo we czeskij popkulturze nojlepij pokazuje fakt, że jeji miano dostała planetojida ôdkryto we 1999 r. ôd czeskigo astrōnōma Petra Pravca). Dobranocka we gynau takij formie pokozała sie we czechosłowackij telewizyjo we połowie 60. lot XX w. i przetwała do dzisiej (zresztōm przeżyła sama Czechosłowacyjo), a animowany dżingel Večerníčka to je nojstarszy telewizyjny dżingel we Czeskij Republice.
Animowany dżingel Večerníčka to je nojstarszy telewizyjny dżingel we Czeskij Republice.
To ale niy skuli
„Dobrý večer” i „Dobrou noc“ ślōnske bajtle czekały na
czesko dobranocka. Prziciōngały ich tam przigody ôd rozbōjnika
Rumcajsa, Krecika, abo wodnika Szuwarka. A do tego A do tego
„Ôpowieści z mechu i paproci”, „Makowo paniynka”, abo „Mach
i Szebestowo”. Absolutno klasyka czechosłowackich kryskōwek
drugij połowy XX stolecio. Czym Bolek i Lolek abo Reksio sōm w
Polsce, tym Krecik abo Rumcajs ze Hankōm i Cypiskym za Ôlzōm. (Ôddekuj Ślōnsk choby nigdy przodzij! Szrajbnij sie na nasz ślōnski newsletter: https://www.slazag.pl/newsletter-slaski)
To
nic, że we ôryginale Rumcajs (co mu we polskij wersyji głos doł
narodzōny we Katowicach Bogusław Sochnacki) bōł za loupežníka,
i że zrozumiynie, co gynau godo, daleko przekroczało dzieciynce
możliwości (prościj było ze Krecikym, co jego uniwersalne „ach
jo” przeszło do legyndy).
Krecik niy mo
kōnkuryncyje. Durch mo wziyńcie postrzōd nojmodszych
Tōż jeźli dzisiej na ulicy trefi wōm sie minōńć 40-latka ze lekim brzuchym i koszulkōm ze wizerōnkym Krecika, to bez wielkigo ryzyka pōmyłki możecie przijmnōńć, że to keryś z tych downiyjszych bajtli chowanych na czechosłowackich kryskōwkach. Na tym syntymyńcie Czesi kożdy rok zarobiajōm milijōny korōn (co ô nie swojōm drōgōm erby prow do postaci Krecika pora lot tymu walczyli we gyrichcie). Chocioż niy ino majoryntni, co spōminajōm „stare, dobre czasy”, siōngajōm po gadżety ze bohatyrami downych czechosłowackich bojek.
– Te produkty sōm przeznaczōne z wiynksza do dzieci. Toć, trefio sie, że ftoś zwōni ôd syntymyntu, bo szuko czegoś do majoryntnego, ale to sōm rzodke przipodki. Dzisiej postrzōd tych, co dō nos zwōniōm, nojwiyncyj je modym mam, co majōm 2-, 3-letnie bajtle. Ewyntualnie starki, co szukajōm czegoś do swojich wnukōw – pado nōm Małgorzata ze internetowego sklepu czeskimarket.pl, nojsrogszego – jak sie sami przestawiajōm – polskigo internetowego sklepu ze produktami ze Czech i Słowacyje.
Jak przidowo,
postrzōd klijyntōw widać klarowne rozgraniczynie – majoryntni
cylujōm we gadżety ze wizerōnkym bohatyrōw bojki „Sōmsiedzi”,
za to postrzōd dzieci niykwestyjōnowany lider to je Krecik.
– Krecik je durch przitōmny we spōmniyniach ôd majoryntnych, ale maskotki sie kupuje do dzieci – pado. Jeji zdaniym teroźnie popularność bohatyrōm czechosłowackich bojek zapewnio przede wszyskim YouTube, a tyż... juble we szkołach i przedszkolach. We kōntekście tych ôstatnich dejmy pozōr, że jedynoście lot tymu nazod Krecik ôficjalnie poszoł za patrōna szpilszule we Czynstochowie. Za gościa uroczystości bōł ambasadōr Czech we Polsce i Hōnorowy Kōnsul Czeskij Republiki.
Fto transmitowoł mundialowe zapasy
Niy ino ale ślōnske
bajtle miały powōd, żeby szaltrować telewizōr na czeski kanał.
Telewizyjo ôferta sōmsiadōw zza miedze nyńciyła tyż
majoryntnych. Chyba nigdy tak fest jak w czyrwcu 1970 roku. Gynau
wtynczos na fusbalowym Mundialu we Meksyku kludzyni ôd Pelego
Brazylijocy trzeci roz siōngli po tytuł majstra po pokōnaniu we
finale Italijokōw.
– Pele abo Bobby Charlton — ôto je pytanie – pisoł przed grupowym szpilym Brazylijokōw ze Ynglyndrami nowiniorz „Trybuny Robotniczyj”, a przi tym rozpływoł sie nad tym, jak to „we telewizyjo było widać majsterstwo i wirtuozeryjo ôd Pelego jeszcze klarownij (...) dziynki spaniałyj robocie kamer”.
Ciynżko pedzieć,
jako telewizyjo autōr mioł na myśli. Jedno je zicher – niy mogła
to być polsko telewizyjo, co prow do transmisyje we Meksyku niy
wykupiyła. Skirz tego, kej 20 czyrwca na Estadio Azteca nojprzōd
NFR pasowoł sie we szpilu ô brōnz ze Urugwajym, a dziyń
niyskorzij w tym samym miyjscu Brazylijocy grali finał ze Italijōm,
to we polskij telewizyji szło patrzeć na m.in. akadymijo na
przileżyość Dni Morza, amerykańsko-brytyjski film „Wrak Mary
Deare” ze Garym Cooperym, abo notatnik filmowy ze socyjalistycznych
krajōw. A fto transmitowoł mundialowe zapasy? Ja, ja, dobrze
myślicie. I pewnikym sie dōmyślocie, co we tyj sytuacyji zrobiyli
miyszkańcy Gliwic, Rybnika, abo Mikołowa.
Ano, to je jasné.
