Kopalnia Węgla Kamiennego "Rozbark" powstała w 1870 roku jako Heinitzgrube. Pierwszymi właścicielami pola górniczego Heinitz byli Donnersmarckowie, jednak eksploatacja górnicza rozpoczęła się dopierow 1870 roku, po przejęciu go (oraz kilku sąsiednich) przez Ottona Friedlandera. Szyby "Stalmach" i "Bończyk" zbudowano jako "Prittwitz" i "Mauve", a nazwę samej kopalni nadano na cześć pruskiego ministra górnictwa, Friedricha Antona von Heynitza.
Mimo trudności eksploatacyjnych i katastrof górniczych - w pamięci zapisała się szczególnie ta z 1923 roku, gdy pożar w wyniku wybuchu gazów i pyłu węglowego pochłonął życie 145 górników (była to najtragiczniejsza katastrofa w dziejach górnictwa w Bytomiu, a także jedna z największych, jakie miały miejsce na ziemiach obecnej Polski).
Obiekty kopalni i jej rozbudowana infrastruktura przez ponad wiek stanowiły charakterystyczny element krajobrazu miasta. W XXI wieku radykalnie odmieniła jego charakter transformacja gospodarcza Śląska, która doprowadziła także do likwidacji bytomskiego górnictwa. Wydobycie kopalni "Rozbark" dobiegło końca w 2004 roku. Jednak zabudowę jej głównego rejonu w 2007 r. wpisano do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego. To budynki dawnej cechowni, kotłowni, maszynowni szybu Bończyk i mur oporowy, wraz z ich otoczeniem. W 2014 r. w byłej cechowni został otwarty Teatr Tańca i Ruchu Rozbark. Zrewitalizowane zostały również obiekty szybu "Bończyk" (dawna kotłownia i rozdzielnia). Od 2021 r. funkcjonuje tam Centrum Sportów Wspinaczkowych i Siłowych Skarpa Bytom. Kopalnia "Rozbark" po części istnieje nadal i w jakiś sposób nadal wpasowuje się w krajobraz Bytomia, tym razem nowej już, postindustrialnej epoki.
Relikty naszego industrialnego dziedzictwa przetrwały i nie tylko nadal służą mieszkańcom, ale też są szeroko znane poza granicami Bytomia, a nawet Śląska. Zarazem krajobraz w ich okolicy zmienił się tak bardzo (nie do poznania wręcz!), że zainspirował nas do przypomnienia, jak wyglądał przed laty. Oto archiwalne zdjęcia kopalni "Rozbark", takiej jak wyglądała przed blisko wiekiem i wcześniej...
