Najstarsze muzeum w regionie ma 120 lat. Muzeum w Gliwicach przygotowało okolicznościową wystawę

Oberschlesisches Museum in Gleiwitz założono w 1905 roku z inicjatywy lokalnych pasjonatów historii. Głównym pomysłodawcą i organizatorem muzeum był tajny radca i sędzia w miejscowym sądzie Artur Schiller. W skład komitetu założycielskiego weszli ponadto: prezydent Gliwic Hermann Mentzel oraz wybitni historycy i regionaliści ks. dr Johann Chrząszcz, pyskowicki proboszcz oraz prof. Benno Nietsche, autor monumentalnego dzieła „Historia Miasta Gliwice”. Starsze od gliwickiego na terenie Górnego Śląska są tylko dwa muzea – w Nysie, założone w 1897 r. oraz w Opolu, założone w 1900 r.

Do 1922 r. to główny punkt kolekcjonerstwa i muzealnictwa na Górnym Śląsku

Muzeum miało charakter społeczny. Powołano Górnośląski Związek Muzealny (Oberschlesisches Museumsverein), który miał stanowić społeczno-ekonomiczne zaplecze muzeum. Placówka miała charakter regionalny, a starsze od gliwickiego na terenie Górnego Śląska są tylko dwa muzea – w Nysie, założone w 1897 r. oraz w Opolu, założone w 1900 r.

- Działalność gliwickiego muzeum od samego początku koncentrowała się na gromadzeniu obiektów związanych z regionem – zabytków dokumentujących historię dzieł sztuki i wyrobów rzemiosła artystycznego, przedmiotów związanych z życiem codziennym i sferą sacrum, kulturą, czy wojskowością. Do roku 1922 było głównym punktem kolekcjonerstwa i muzealnictwa na Górnym Śląsku – przypominają w Muzeum w Gliwicach.

Po podziale Górnego Śląska pomiędzy Polskę i Niemcy najważniejsze stały się dwa inne muzea z dużymi działami archeologicznymi i historycznymi. Po niemieckiej stronie Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, którego początki sięgają 1910 r. - założone przez miłośników dziejów Bytomia, a w 1928 r. przejęte przez samorząd miasta. Z kolei po polskie stronie było to Muzeum Śląskie w Katowicach powołane w 1929 r. przez Sejm Śląski.

Od 1945 r. Muzeum w Gliwicach

Powtórne narodziny gliwickiej muzeum miały miejsce w 1945 r. Po II wojnie światowej, pierwszy polski dyrektor placówki, prof. Mieczysław Gładysz przekształcił Oberschlesisches Museum in Gleiwitz w Muzeum w Gliwicach. W pracach tych wspomagał go Fryderyk Hayder, pierwszy kustosz w najbardziej znaczącym w Muzeum Dziale Sztuki i Rzemiosła Artystycznego.

- Jednak misja i cel polskiej instytucji kulturalnej pozostały niezmienione – jest nią ochrona i zachowanie dziedzictwa przyrastającego wraz z upływem historii, która w istotny sposób wpływa na dzieje naszego miasta – podkreślają w muzeum.

Obecnie muzeum tworzy pięć oddziałów: Willa Caro, Zamek Piastowski, Oddział Odlewnictwa Artystycznego, Radiostacja Gliwice i Dom Pamięci Żydów Górnośląskich oraz działy: Sztuka i Rzemiosło Artystyczne, Archeologia, Historia, Etnografia, Fotografia Artystyczna, Konserwacja oraz Edukacja i Promocja. W Muzeum w Gliwicach funkcjonuje również Czytelnia Sztuki – przestrzeń, w której spotkać się można z najważniejszymi zjawiskami sztuki współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem fotografii.

Wystawa „120 lat Muzeum w Gliwicach”

W związku ze 120 rocznicą urodzin Muzeum w Gliwicach przygotowało wystawę, w którym przedmiotem ekspozycji stanie się ono samo i jego historia. Znajdą się na niej nie tylko dawne księgi inwentarzowe, pierwsze katalogi muzeum, dokumenty, archiwalne zdjęcia z dawnych wystaw, ale też prezentację wybranych zabytków z każdego działu muzeum.

Otwarcie wystawy „120 lat Muzeum w Gliwicach” zaplanowano na 9 października 2025 r., o godz. 17.00. Jej kuratorem jest Damian Recław, kierownik Działu Historii Muzeum w Gliwicach i będzie ją można oglądać w Willi Caro do 21 listopada 2025 r. Portal ŚLĄZAG objął wystawę patronatem medialnym.