Nie tylko Elektrociepłownia. Arche ma ambitniejsze plany wobec Szombierek. Będzie rozbudowa

Wielka jak zamek krzyżacki

Historyczne Kraftwerk Oberschlesien to istny kolos. Pod względem kubatury to największy zabytkowy obiekt techniczny w Polsce. Jego bryła często jest kojarzona ze świątynią, bądź z zamkiem. Gdyby takowym był, to nawet krzyżacka twierdza w Malborku nie byłaby w stanie się z nim równać. Nie powinno więc dziwić, że zagospodarowanie zabytkowego zakładu w Szombierkach ma kosztować aż 300 milionów złotych. Tego wyzwania podjęła się firma Arche - największy polski deweloper hotelowy. Dla niej to nie pierwszyzna, bo spółka wręcz słynie z ratowania zabytków, i to tych trudnych, które wielu już spisywało na straty.

W niewielkim Żninie Arche przekształciło zamkniętą XIX-wieczną cukrownię w centrum wypoczynkowo-konferencyjne, na które składają się dwa budynki hotelowe, sale konferencyjne, restauracje i bary, minibrowar, kino, SPA i park wodny. Kompleks obejmuje aż 35 hektarów terenu, dlatego bez przesady można stwierdzić, że powstało tam "miasto w mieście". Inwestorowi udało się wpasować nowoczesne rozwiązania w historyczną zabudowę, zachowując industrialny charakter dawnej fabryki. O walorach tego miejsca może świadczyć fakt, iż Cukrownia Żnin w 2022 roku była nominowana do EU Mies Award, czyli najważniejszej nagrody architektonicznej na Starym Kontynencie.

Szombierki jak Żnin

Inwestycja w Szombierkach w wielu aspektach będzie podobna do tej w Żninie. Wielkość elektrociepłowni sprawia, że znajdzie się w niej miejsce na wiele różnych funkcji. Tablica postawiona przy placu budowy informuje przechodniów, że w dawnej rozdzielni ma powstać hotel z ok. 200 pokojami, restauracją, basenami i SPA, zaś w ikonicznej wieży z drugim największym zegarem w kraju przewidziano luksusowe apartamenty. W sąsiedniej hali turbin, gdzie przed laty organizowano koncerty operowe, gale bokserskie, spektakle teatralne i festiwale artystyczne wciąż mają odbywać się najróżniejsze eventy. Inwestor planuje tam urządzić salę wielofunkcyjną na potrzeby konferencji, bankietów i wszelkich wydarzeń kulturalnych. Największa część kompleksu - kotłownia - będzie kryć w sobie galerię sztuki, przestrzeń targową, powierzchnie edukacyjno-muzealne, foodhall oraz kręgielnię. Z kolei w drugiej z wież dawnej elektrowni przewiduje się powstanie przestrzeni edukacyjnej, sal wykładowych i sal warsztatowych.

- Nie byłbym w tym miejscu, gdybym wcześniej nie przekonał się, że takie obiekty można uratować. Świetnym przykładem rewitalizacji jest Cukrownia Żnin, na której się uczyliśmy adaptacji takich obiektów – powiedział Władysław Grochowski, prezes Grupy Arche. - Bardzo dziękuję, że będę częścią Śląska. Jestem tu bardzo dobrze odbierany. Czuję sympatię i kibicowanie. Natomiast wszyscy w naszej firmie czujemy misję i wiemy, co mamy tutaj do zrobienia - podkreślił.

Lata przygotowań

Zakład w Szombierkach jest w rękach Grupy Arche od 2022 roku, jednak inwestycja na dobre zaczęła się dopiero teraz. Poprzedni właściciele dopuścili się poważnych zaniedbań, a wręcz dewastacji, czego następstwem było śledztwo prokuratury i sądowy proces jednego z nich. Spółka kierowana przez Władysława Grochowskiego musiała wpierw uporządkować tę Stajnię Augiasza. Ostatnie lata zajęła inwentaryzacja kompleksu, przygotowywanie projektu budowlanego oraz uzyskiwanie koniecznych uzgodnień i decyzji administracyjnych. By nie tracić czasu szybko naprawiono dach wieży zegarowej vel wodnej, który wymagał już pilnej interwencji, a także zabezpieczono poszczególne elementy zabudowań.

- Elektrownia jest unikatową nieruchomością w skali Polski i jedynym takim budynkiem na świecie, porównywalnym z obiektami, np. w Londynie. W Bytomiu trzeba jednak działać szybko, by uratować zdegradowaną tkankę - powiedział redakcji PropertyNews.pl architekt Piotr Grochowski z Arche.

We wrześniu zeszłego roku Arche pozyskało unijną dotację w wysokości 46,5 mln zł w ramach programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego na stworzenie ogólnodostępnej infrastruktury sportowej w Elektrociepłowni Szombierki. Na realizację tego projektu firma będzie musiała wyłożyć z własnych środków ok. drugie tyle. W planach jest ulokowanie tam m.in. kompleksu basenów ze strefą saun oraz kortów do badmintona i squasha. Grupa przymierza się do pozyskania kolejnego wsparcia z Unii Europejskiej, ale jej szefostwo podkreśla, że bez względu na powodzenie wniosku spółka jest gotowa do samodzielnego sfinansowania prac.

W ostatnich miesiącach roboty ruszyły na dobre. Na parkingu przed budynkiem administracyjnym powstało obszerne zaplecze placu budowy, sprowadzono ciężki sprzęt, a ekipy budowlane przystąpiły do pracy. Wygląda na to, że po latach bytomianie doczekali się ratunku dla swojej ikony.

Arche zrekonstruuje dawną zabudowę

Jak udało się ustalić naszej redakcji, Grupa Arche nie zamierza poprzestać na zagospodarowaniu istniejących zabudowań. W sierpniu 2024 r. firma wystąpiła o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla rozbudowy kompleksu. Ponieważ inwestycja potencjalnie może oddziaływać na sąsiednie nieruchomości należące do gminy, to miasto Bytom nie mogło orzekać w swojej sprawie, dlatego do wydania tej decyzji wyznaczono prezydenta Piekar Śląskich, który wydał zielone światło dla inwestycji.

Przedsięwzięcie ma obejmować budowę 16 budynków mieszkalnych wielorodzinnych z lokalami usługowymi oraz zespołu dwóch budynków hotelowych. Nowe zabudowania mają posiadać garaże podziemne, natomiast dookoła nich ma powstać układ dróg wewnętrznych o długości ok. 2,3 km z parkingami naziemnymi.

Wpierw miałyby powstać budynki hotelowe, następnie w podziale na trzy etapy budowane byłyby budynki mieszkalne. Nie należy jednak obawiać się, że teren dookoła elektrociepłowni zostanie zabudowany, bowiem planowane obiekty mają powstać w miejscu infrastruktury, jaka wcześniej już tu istniała, lecz została rozebrana przez poprzednich właścicieli. Mowa tu m.in. o chłodniach kominowych, czy wieży odżużlania. Nowe obiekty oczywiście nie będą pełniły tych funkcji, ale mają architektonicznie i urbanistycznie nawiązywać do historycznej zabudowy tego obszaru.

Dokładne terminy rozbudowy kompleksu nie są znane. Skala inwestycji jest tak duża, że na pewno nie uda jej się przeprowadzić za jednym zamachem i będzie musiała zostać rozłożona na lata. Portfolio Grupy Arche pozwala przypuszczać, że te plany - mimo że bardzo ambitne - uda się doprowadzić do szczęśliwego końca. Jeśli tak się rzeczywiście stanie, to Bytom otrzyma potężny impuls, który skutecznie może odmienić opinie na temat miasta.