Polsko-niemieckie przejścia graniczne w Bytomiu. Wymazana historia

Granica polsko-niemiecka na Górnym Śląsku, dzieląca go w latach 1922-1939, dawno już przeszła do historii i na dobrą sprawę nie jest w żaden sposób upamiętniana. Wiele dawnych przejść granicznych i urzędów celnych całkowicie przestało istnieć. Ubywa także ludzi, którzy żyli w tamtych czasach i je pamiętają. Czasem już tylko stare mapy i plany oraz zdjęcia z epoki przypominają nam, jak wyglądały te miejsca przed II wojna światową.

Praktycznie ani śladu nie ma już po dawnym przejściu granicznym oraz polskim i niemieckim urzędzie celnym na granicy pomiędzy Bytomiem i Chorzowem. Zmieniły się nawet sama ulica oraz linia tramwajowa, obecnie dwutorowa. Właściwie jedynie kierunek ich przebiegu naprowadza nas na trop, jak kiedyś wyglądało to miejsce.

Jeszcze mniej pozostało po przejściu granicznym w Łagiewnikach. Ale pozwala je umiejscowić międzywojenna mapa Bytomia oraz relikty dawnych adresów. To rejon dzisiejszego przystanku tramwajowego Szyby Rycerskie. Jak łatwo zgadnąć, sam przystanek zmienił się nie do poznania.

Jednak niektóre z obiektów na dawnych granicach przetrwały. Tak jest na przykład z urzędem celnym między Szarlejem a Piekarami, w miejscu gdzie bytomska ulica Witczaka przechodzi w piekarską ulicą Starą. W jego dawnym, obecnie wyremontowanym budynku mieści się firma 3Z.

Najbardziej trwałym i widocznym w terenie śladem międzywojennej granicy polsko-niemieckiej są fortyfikacje Obszaru Warownego "Śląsk" - umocnionej linii polskich schronów, mających zabezpieczyć Górnośląski Okręg Przemysłowy przed niemiecki atakiem. Większość tych schronów znajdowała się w sąsiedztwie granicy i istnieje nadal, m.in. w Piekarach Śląskich-Dąbrówce Wielkiej czy Bytomiu-Łagiewnikach a najwięcej w Rudzie Śląskiej (np. Goduli, Czarnym Lesie, Kochłowicach). Większość z nich uległa dewastacji i niszczeje, ale kilka zostało przemienionych w obiekty muzealne.

Szkoda, że tego rodzaju zagospodarowania nie doczekało się żadne z przejść czy urzędów celnych dawnej granicy polsko-niemieckiej, będącej przecież ważnym (nomen omen) rozdziałem historii Śląska.

Śląska granica 1922-1939

Może Cię zainteresować:

Granica polsko-niemiecka na Górnym Śląsku 1922-1939. Jak przebiegała? Graniczne absurdy przed II wojną światową

Autor: Tomasz Borówka

02/06/2022

Polsko niemiecka granica w Bytomiu 1922-1939

Może Cię zainteresować:

Bytom, ostatni przystanek przed Polską. Gdzie w mieście przebiegała polsko-niemiecka granica?

Autor: Redakcja Bytomski

31/08/2022

Subskrybuj ślązag.pl

google news icon

czytaj więcej:

Nikiszowiec na dawnych fotografiach

Wzorcem familoków z Nikiszowca były... czworaki spod Opola

Przedwojenny Bytom

Bytom utracony: miasto, które na zdjęciach trudno rozpoznać

Śląskie miasta w 1993 roku

Śląskie miasta na zdjęciach z 1993 roku z archiwum w Zurychu

Leszek Jodliński

Jodliński: Wojna w Ukrainie jak Tragedia Górnośląska

Piłsudski

Dlaczego właściwie Katowice nie mają ulicy Piłsudskiego?

Katowice lata 30

Kiedy dzieci górnośląskich robotników poszły na studia?

Jak wojewoda Grażyński widziałby współczesny Śląsk?

On wrócił. Wojewoda Grażyński widzi pomnik Korfantego i...