W ramach programu GRANTY 2025, finansowanego ze środków Krajowego Planu Odbudowy (KPO), instytucje kultury w całej Polsce otrzymują wsparcie na realizację projektów artystycznych, edukacyjnych i społecznych. KPO to unijny mechanizm odbudowy gospodarki po pandemii COVID-19, którego część została przeznaczona na rozwój sektora kultury – zarówno w wymiarze infrastrukturalnym, jak i programowym. Celem jest nie tylko ożywienie życia kulturalnego, ale także wzmocnienie lokalnych tożsamości, integracja społeczna oraz cyfryzacja dziedzictwa.
Wśród beneficjentów znalazły się liczne instytucje z województwa śląskiego. Choć poniższa lista może nie być kompletna, niemniej ukazuje skalę wsparcia i różnorodność projektów realizowanych w regionie.
Rekordziści? MGW i SWAT
Największym beneficjentem w regionie jest Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, które otrzymało aż cztery granty na różnorodne inicjatywy. Wśród nich znalazły się: spektakl „Czorno Szychta” realizowany w podziemiach (176 881,08 zł), projekt „Silesia Pantha Rhei! Wszystko płynie na Śląsku!” (132 440,00 zł), „Symfonia Górniczego Widnokręgu” (127 835,50 zł), a także innowacyjna digitalizacja Sztolni Królowa Luiza – projekt zakładający stworzenie modularnych zasobów kreatywnych dla branży gier i produkcji wirtualnej (185 200,00 zł). Łącznie instytucja pozyskała imponującą kwotę 622 356,58 zł, co czyni ją niekwestionowanym liderem finansowania w skali regionu, a i jednym z krajowych.
Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu to nie tylko strażnik przemysłowego dziedzictwa Śląska, ale też jeden z najbardziej innowacyjnych ośrodków kultury w regionie. Instytucja od lat rozwija ofertę edukacyjną i artystyczną, wykorzystując unikalne przestrzenie podziemne – jak Sztolnia Królowa Luiza czy Kopalnia Guido – do realizacji spektakli, wystaw i projektów multimedialnych. Wśród inicjatyw, które otrzymają dofinansowanie z KPO znalazły się spektakl „Czorno Szychta”, projekt „Silesia Pantha Rhei!”, „Symfonia Górniczego Widnokręgu” oraz cyfrowa transformacja sztolni w zasoby kreatywne dla branży gier i produkcji wirtualnej.
Do grona rekordzistów programu GRANTY 2025 dołącza również Stowarzyszenie Wykonawców, Animatorów i Twórców Górnego Śląska, które pozyskało aż trzy granty o łącznej wartości ponad 594 tys. zł. Wśród nagrodzonych projektów znalazły się: interaktywny musical „Dopamina” (199 600 zł), festiwal „Zmiksowani” łączący sztukę z codziennością (195 440 zł), oraz cykl przedstawień wodewilu „Jeji Zocność Dulcyno” inspirowany „Moralnością Pani Dulskiej” (199 927,04 zł). Tak imponująca suma plasuje stowarzyszenie w ścisłej czołówce instytucji kultury regionu, obok Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu i Muzeum Śląskiego w Katowicach.
Stowarzyszenie Wykonawców, Animatorów i Twórców Górnego Śląska (SWAT), z siedzibą w Katowicach, działa od 2013 roku i ma status organizacji pożytku publicznego. Jego misją jest propagowanie kultury górnośląskiej, wspieranie lokalnych artystów, organizowanie wydarzeń artystycznych i edukacyjnych, a także pielęgnowanie tradycji regionalnej. SWAT zrzesza wielu znanych na Śląsku artystów, takich jak Marian Makula, Alicja Boncol, Jolanta Golik, Izabella Malik czy Inga Papkała. Ich dorobek obejmuje m.in. spektakle „Śląskie Pastorałki”, „Pomsta”, „Jo je Ślonzok” oraz „Jeji Zocność Dulcyno” – ten ostatni właśnie otrzymał grant w ramach KPO.
MŚ i inne muzea
Wśród beneficjentów znalazło się również Muzeum Śląskie, które pozyskało aż trzy granty na różnorodne przedsięwzięcia. Największe wsparcie – 199 200,00 zł – przeznaczone zostało na organizację wystawy „Jura. Kraina bez końca” wraz z wydarzeniami towarzyszącymi. Kolejny projekt, „Etnoalternatywa. Nowe spojrzenie na modę ludową”, otrzymał 81 040,00 zł i zakłada realizację wydarzeń towarzyszących tej ekspozycji, ukazujących współczesne interpretacje tradycyjnych wzorców. Trzecia inicjatywa to stworzenie aplikacji mobilnej z cyfrowym przewodnikiem po Muzeum Śląskim – na ten cel instytucja otrzymała 122 640,00 zł. Łącznie Muzeum Śląskie pozyskało 402 880,00 zł, co plasuje je w ścisłej czołówce instytucji kultury regionu pod względem wysokości przyznanych środków.
Z kolei Muzeum Saturn w Czeladzi otrzymało dwa granty: na projekt „Głębia Zagłębia” (58 400,00 zł) oraz na utworzenie cyfrowego archiwum górnictwa (41 600,00 zł), co daje łącznie okrągłe 100 000,00 zł.
Wśród beneficjentów znalazło się również Sosnowieckie Centrum Sztuki – Zamek Sielecki (73 100,00 zł).
Kto jeszcze otrzymał wsparcie? Teatry, muzea, domy kultury...
Wśród instytucji teatralnych rekordzistą jest Teatr Zagłębia w Sosnowcu (trzy projekty za łącznie 310 490,40 zł). Mniejsze, lecz również znaczące wsparcie otrzymały także Śląski Teatr Lalki i Aktora Ateneum w Katowicach (82 000,00 zł), Śląski Teatr Impresaryjny im. Henryka Bisty w Rudzie Śląskiej, (97 680,72 zł) oraz Centrum Kultury Victoria w Gliwicach (123 576,00 zł).
Domy kultury i centra kultury otrzymały wsparcie na różnorodne inicjatywy. Są wśród nich Miejski Dom Kultury w Piekarach Śląskich (38 920,00 zł), Miejski Dom Kultury „Koszutka” w Katowicach (74 400,00 zł), Pszczyńskie Centrum Kultury (84 000,00 zł), Gminne Centrum Kultury w Gorzycach (79 920,00 zł), Gminny Ośrodek Kultury w Będzinie (26 793,25 zł), Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Mykanowie (38 800,00 zł), Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Ogrodzieńcu (127 236,00 zł), czy Miejskie Centrum Kultury i Sportu w Jaworznie (21 360,00 zł).
Nie zabrakło także instytucji muzycznych, jak Filharmonia Śląska im. Henryka Mikołaja Góreckiego w Katowicach (dwa projekty, łącznie 355 680,00 zł) oraz Żorskie Stowarzyszenie Kulturalne „Kontrapunkt” (200 000,00 zł).
Ponadto Śląskie Centrum Wolności i Solidarności przygotuje premierę spektaklu w swojej przestrzeni artystycznej za 135 600,00 zł. Zaś Katowice Miasto Ogrodów – Instytucja Kultury im. Krystyny Bochenek otrzymało dofinansowanie w wysokości 33 106,00 zł na projekt „Ślōnskie Kolyndowaniy. Symbole. A projekt „Frontysterium” zgłoszony przez Katowickie Poszukiwania Ruchowe i Choreograficzne uzyskał 146 000,00 zł.
Skąd są beneficjenci?
Analizując lokalizacje instytucji, widzimy wyraźną koncentrację w dużych miastach województwa śląskiego. Katowice dominują jako stolica regionu, z licznymi beneficjentami: Muzeum Śląskie, Filharmonia Śląska, Śląski Teatr Lalki i Aktora, Katowice Miasto Ogrodów, Śląskie Centrum Wolności i Solidarności, MDK „Koszutka” oraz Stowarzyszenie Wykonawców, Animatorów i Twórców Górnego Śląska.
Ale reprezentujące Zagłębie Sosnowiec i Czeladź również otrzymały znaczące środki. A zabrzańskie Muzeum Górnictwa Węglowego uplasowało się (z największym łącznym wsparciem) jako regionalny rekordzista.
Wśród innych miejscowości, których podmioty otrzymają finansowanie, pojawiają się m.in. Będzin, Żory, Pszczyna, Ogrodzieniec, Orzesze, Mykanów, Świerklaniec i Gorzyce. Co świadczy jednako tym, że program nie ogranicza się do metropolii, lecz obejmuje także lokalne ośrodki kultury.
Łączna kwota wsparcia
Wymienione instytucje i inne podmioty z województwa śląskiego otrzymały łącznie ponad 4 mln zł w ramach programu KPO GRANTY 2025. To znaczący zastrzyk finansowy dla kultury w regionie, który umożliwi realizację projektów o dużym potencjale społecznym, edukacyjnym i artystycznym – od spektakli teatralnych i wystaw po cyfrowe innowacje i lokalne inicjatywy integrujące społeczność.
Może Cię zainteresować:
