Architektoniczny spacer po tyskim osiedlu A to będzie podróż w czasie do lat 50. XX wieku. Wędrówka będzie poświęcona początkom wznoszenia nowego miasta. Będzie można bliżej poznać historię, architekturę i akcenty plastyczne tego unikatowego, zachowanego w pierwotnej formie, socrealistycznego założenia urbanistycznego.
Architektoniczny spacer po osiedlu A w Tychach
- W trakcie przedstawiona zostanie m.in. geneza i historia budowy, sylwetka głównego projektanta - Tadeusza Teodorowicza-Todorowskiego, a także założenia i źródła doktryny realizmu socjalistycznego, która w dużej mierze wpłynęła na koncepcję urbanistyczno-architektoniczną osiedla - informuje Agnieszka Woszczyńska z Muzeum Miejskiego w Tychach.
Na trasie spaceru znajdą się m. in.: plac św. Anny, ul. Wojska Polskiego – za budynkiem dawnego domu kultury oraz przed budynkami przychodni zdrowia i przedszkola, ul. Arkadowa, wnętrze kwartału zabudowy przy ul. gen. Wł. Andersa – przed Filią Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej, ul. H. Arctowskiego i ul. bp. J. Burschego – lampa górnicza. Udział w spacerze jest bezpłatny.
- data: 26 lipca 2025 (sobota), godz. 11.00–13.00
- miejsce zbiórki: ul. gen. Wł. Andersa (pod rzeźbą przodownicy pracy/murarki), Tychy
- prowadzi: Mateusz Miłoń
- zapisy: 887 450 212 (także SMSem), g.oleksy@muzeum.tychy.pl
Osiedle A. Pierwsze osiedle tzw. Nowych Tychów
Osiedle A w Tychach zostało wybudowane w ciągu zaledwie pięciu lat (1951-56). Był to początek wielkiej rozbudowy miasta i tworzenia tzw. Nowych Tychów. O jego budowie zdecydowało Prezydium Rządu w 1950 roku, a projekt opracował prof. Tadeusz Teodorowicz-Todorowski.
Osiedle dla 6100 mieszkańców powstało na powierzchni 18 ha, w pobliżu dworca kolejowego na terenach dawnego folwarku, wzdłuż osi Północ-Południe i Wschód-Zachód. Plac św. Anny (kiedyś im. Józefa Stalina, później Wincentego Pstrowskiego), główny punkt osiedla, został zaprojektowany na wzór rzymskiego Piazza del Campidoglio. Zabudowa osiedla to przykład architektonicznej myśli socrealistycznej dla klasy robotniczej - wzorem miały być budynki radzieckie, przede wszystkim moskiewskie.
- To pierwsze osiedle „Nowych Tychów” jest jedynym zespołem mieszkaniowym w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, w którym najpełniej zrealizowano założenia doktryny realizmu socjalistycznego – jest więc unikatowe zarówno pod względem założeń architektoniczno-urbanistycznych, jak i programu dekoracji plastycznych. Stanowi esencję założeń „nowego” miasta Tychy, powstałego jako zaplecze mieszkaniowe dla robotników zatrudnionych w górnośląskim przemyśle – podkreślają w tyskim muzeum.
W 2024 roku tyskie osiedle A zwyciężyło w konkursie na Śląską Lokację Filmową, organizowanym przez Instytucję Filmową Silesia Film i Silesia Film Commission.
