W listopadzie minie 40 lat od pierwszego udanego przeszczepu serca w Polsce
5 listopada 1985 roku w Wojewódzkim Ośrodku Kardiologii w Zabrzu prof. Zbigniew Religa (wtedy miał tytuł doktora habilitowanego) przeprowadził pierwszy udany przeszczep serca w Polsce. Przy przełomowej asystowali mu Marian Zembala i Andrzej Bohenek. Dawcą serca był człowiek w stanie śpiączki. Po orzeczeniu śmierci mózgu zabrano mężczyznę karetką do Zabrza, gdzie dopiero bezpośrednio przed operacją pobrano serce. Biorcą był 62-letni rolnik z Krzepic - wszczepione serce biło przez 3 dni.
– Pamiętam, jak wszyscy byliśmy niesamowicie rozentuzjazmowani, wiedząc że ten przeszczep serca się zdarzy lada moment - wspomina prof. Andrzej Bochenek, obecnie konsultant ds. kardiochirurgii Grupy American Heart of Poland. - Czy byliśmy przygotowani? Wydaje mi się, że tak – na tyle, na ile można było być przygotowanym, bez możliwości dostępu do nowoczesnej telekomunikacji, do internetu, do źródeł wiadomości, które obecnie pojawiają się natychmiast. Najbardziej z nas wszystkich był przygotowany oczywiście Zbigniew Religa, a my wszyscy staraliśmy się doczepić do tego „pędzącego pociągu”, którym był pan profesor. Jednym z moich zadań było otworzenie klatki piersiowej, należało skalibrować tętnice, żyły, podłączyć chorego do krążenia pozaustrojowego. W tym czasie, w sali obok, profesor Religa z Zembalą wycięli serce. Byłem pod wrażeniem – w miejscu wyciętego serca pojawiła się bardzo duża pusta jama w klatce piersiowej – dodaje.
Kardiochirurdzy biorący udział w operacji już wtedy byli specjalistami ogólnokrajowej sławy. Wiekopomny przeszczep otworzył im drogę działania na rzecz zdrowia Polek i Polaków na jeszcze większą skalę. Prof. Andrzej Bochenek został członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, współzałożyciel Grupy American Heart of Poland zarządzającej parunastoma wielospecjalistycznymi szpitalami na terenie całego kraju. Prof. Marian Zembala był ministrem zdrowia w roku 2015 w rządzie Ewy Kopacz. Prof. Zbigniew Religa był Senatorem RP III (1993–1997) i V kadencji (2001–2005). W latach 2005–2007 był ministrem zdrowia w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza, a następnie w rządzie Jarosława Kaczyńskiego. Jego zasługi upamiętnia odsłonięty w 2022 w Zabrzu roku pomnik, a w 2014 roku powstał film fabularny "Bogowie" opowiadający wydarzenia z 1985 roku, które doprowadziły do pierwszego w kraju udanego przeszczepu serca.
Za niespełna tydzień minie dokładnie 40 lat od wyjątkowej operacji. Zabrze zamierza uczcić rocznicę specjalną dyskusją. Debata „40 lat po przeszczepieniu serca – dziedzictwo prof. Zbigniewa Religi” odbędzie się w środę 5 listopada 2025 roku w sali sesyjnej Urzędu Miasta Zabrze. Wezmą w niej udział m.in. pionierzy polskiej transplantologii, którzy pracowali w zespole Zbigniewa Religi oraz osoby
kontynuujące dzieło profesora. Szczególnymi gośćmi będą również piloci wojskowi zaangażowani od
40 lat w „Akcję Serce”, czyli specjalne loty z narządami do przeszczepów.
Kalina - symbol odradzającego się życia
Tego samego dnia o godzinie 12.00 nastąpi otwarcie „Skweru Dawców Drugiego Życia” oraz zasadzenie kaliny – symbolu odradzającego się życia. Skwer powstał przy ulicy Piastowskiej w centrum Zabrza, niedaleko pomnika prof. Zbigniewa Religi. Miejsce ma upamiętniać osób, dzięki którym życie otrzymali pacjenci po transplantacji. W zasadzeniu drzewa udział wezmą osoby po przeszczepie serca i przedstawiciele rodzin dawców.
- [Kalina] to roślina o bogatej symbolice, szczególnie głęboko zakorzenionej w kulturze słowiańskiej. Jej białe kwiaty i czerwone owoce sprawiły, że stała się nie tylko rośliną ozdobną, ale i silnym symbolem emocji, tożsamości i przemijania. Czerwone owoce kaliny przypominają serca – pełne życia, podarowane z miłością. Zasadzona ku pamięci pierwszego przeszczepienia serca w Polsce będzie hołdem dla odwagi dawców i nadziei biorców - informuje Marek Mędela, specjalista ds. promocji zdrowia Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu.
Obchody wyjątkowej rocznicy rozpoczną się jednak wcześniej. W poniedziałek, 3 listopada, temat transplantacji poruszy śląska młodzież. Do Domu Muzyki i Tańca w Zabrzu zaproszonych zostało ponad tysiąc uczniów ze szkół średnich m.in. z Zabrza, Tychów, Mikołowa, Rudy Śląskiej i Katowic. W pierwszej części spotkania uczniowie z I oraz II Liceum Ogólnokształcącego w Zabrzu zmierzą się w debacie oksfordzkiej na temat transplantologii.
Po debacie przyjdzie czas na specjalny pokaz filmu „Bogowie” w reż. Łukasza Palkowskiego. Film został nagrodzony "Złotymi Lwami" dla najlepszego filmu na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 2014 r. W kinach obejrzało go 2,2 mln widzów. W rolę prof. Zbigniewa Religi wcielił się Tomasz Kot.
- Jak po raz pierwszy stanąłem na sali operacyjnej, zobaczyłem, jak się przykłada piłę do klatki piersiowej i ją kroi, to człowiek czuje, jak poważna jest praca lekarzy - opowiadał o pracy nad filmem Tomasz Kot. - Pewien pan, pacjent, z takim pięknym śląskim akcentem, którego oczywiście nie jestem w stanie powtórzyć, powiedział do nas: "Zróbcie dobry film. On ratował życie". To było przejmujące, aż miałem dreszcze. Powiedziałem do siebie: "Nie spieprzmy tego" - wspominał Kot.
Może Cię zainteresować:
Pomnik Zbigniewa Religi w Zabrzu już jest. Tylko profesor trochę do siebie niepodobny
Może Cię zainteresować:
