Ruda Śląska to miasto, które dopiero się wymyśla, miasto, które dopiero uczy się nosić swoje miejskie ciało. Składa się z jedenastu dzielnic, które dopiero starają się zlać w jeden organizm.
Pojawiają się w nim ciekawe miejsca jak Stacja Biblioteka na Chebziu czy Księgarnia Stronnicza mieszcząca się wcześniej na Kochłowicach, a dziś na Halembie, jednak miastu brakuje wyraźnego centrum. Najbardziej spójnie i reprezentacyjnie Ruda prezentuje się na czterokilometrowym odcinku ciągnącym się od Goduli przez Chebzie po Nowy Bytom, czyli Frynę. Na centrum miasta wyrasta właśnie ta ostatnia dzielnica, Fryna. Miewa spektakularne kadry: osiedle Kaufhaus z dawnym domem towarowym, wielki piec Huty Pokój czy plac Jana Pawła II (z okazałymi gmachami kościoła i urzędu miasta), są ciekawe miejsca jak Śląski Teatr im. Bisty. Na Frynie da się zjeść, da się spacerować, wypić kawę. Kibicuję Frynie, bo Ruda Śląska potrzebuje swojego centrum, żeby nie być odbierana jako zlepek przypadkowo połączonych fragmentów.
Kulturalną wizytówką Fryny jest zaś kino Patria. Cenię kina studyjne i z żalem obserwuję jak kolejne kina z ambitniejszym repertuarem znikają. Zostało ich niewiele: Światowid, Roma, Amok, niewiele więcej. Strata każdego jest niepowetowana, bo na ich miejsce nie zjawiają się nowe, wyłącznie ich ubywa.
Patria wyróżnia się wśród kin studyjnych. Ma niepowtarzalny klimat. Tworzy go wnętrze, trochę swojskie, trochę monumentalne. Tworzy go osoba właścicielki, Ewy Brzezińskiej-Dłóciok, która lubi rozmawiać z widzami, opowiadać o kinie.
Patrię stworzył jej dziadek obecnej właścicielki, Jan Jasiulek. Stworzył, choć początkowo wcale tego nie planował. Jak czytamy na stronie kina, Jasiulek „szukał parceli pod dom. Ówczesny burmistrz Nowego Bytomia wysunął propozycję sprzedaży działki po wyjątkowo korzystnej cenie, pod warunkiem, że jej część zostanie przeznaczona na budowę dużego, nowoczesnego kina. Jan Jasiulek wybudował kino i choć decyzję o jego powstaniu podyktowała kupiecka kalkulacja, z czasem przerodziła się ona w prawdziwą pasję kina”.
Prędko jednak je stracił. Miejscowy doniósł na niego na Gestapo chcąc przejąć kino (Jasiulek był powstańcem i działaczem Polskiego Komitetu Plebiscytowego). Jasiulek trafił do Dachau. Po wejściu do Patrii, po prawej stronie wisi dziś rysunek. To prezent od współwięźniów Jasiulka z okazji urodzin, który przypomina o uwięzieniu. Dziadek pani Ewy przeżył obóz, jednak ten sam donosiciel doniósł po paru latach po raz kolejny – tym razem do władz komunistycznych, na UB. Kino należało do państwa aż do końca PRL, a rodzina Jasiulków jedynie nim zarządzała. Pani Ewa pisała ostatnio w mediach społecznościowych o tych latach: „To był najgorszy czas w życiu dziadka i pomimo szczęśliwego zakończenia zmienił już na zawsze jego stosunek do życia. W życiu liczy się tylko życie… I ja też powoli zaczynam zgadzać się z tą tezą”. Rodzina odzyskała kino dopiero w 1990 roku.
To kino pełne historii, pomnik najnowszej historii Śląska. Pani Ewa już w ostatnich latach je zamykała, opowiadała mi o tym jak dobijają ją rachunki. Ostatnio znów niebotycznie wzrosły, a ona ogłosiła, że zamyka kino na dobre – po blisko 90 latach funkcjonowania. Skarżyła się na władze Rudy Śląskiej, że te nie chcą kinu pomóc. Ogłosiła publicznie: „Nie jestem w stanie udźwignąć tak ogromnego obciążenia finansowego. Moja działalność nie jest nastawiona na zysk, lecz na utrzymanie tradycji i dziedzictwa mojego dziadka. Do tej pory walczyłam, ale teraz zostałam zmuszona do podjęcia tej trudnej decyzji”.
Ostatnio pojawiło się jednak światełko w tunelu. Miasto wyraziło chęć ratowania Patrii. Być może powstanie tam Śląskie Centrum Edukacji Medialnej.
Bez Patrii Fryna wiele straci jako wyłaniające się centrum Rudy Śląskiej. Samej Rudy nie stać na utracę kina starszego niż miasto.
A jak można pomóc Patrii i Rudzie Śląskiej? Pójść na seans.
