Data 19 listopada nie była przypadkowa. 20 listopada 1985 roku Jerzy Ziętek zmarł. Pomnik powstał więc jako hołd w dwudziestą rocznicę jego odejścia.
Pomnik z kryką
Autorem upamiętniającego Jerzego Ziętka monumentu został prof. Kazimierz Gustaw Zemła. Co również nie stanowiło przypadku, gdyż to właśnie ten artysta rzeźbiarz stworzył wcześniej (wspólnie z architektem Wojciechem Zabłockim) wznoszący się tuż obok, a jakże bliski sercu Ziętka Pomnik Powstańców Śląskich. Odsłonięty w 1967 roku, dziś jest ikoną Katowic.
Sam pomnik Ziętka wykonano z brązu i granitu. Artysta wyobraził śląskiego wojewodę w postawie stojącej, z jego trzymaną w dłoni legendarną kryką (używaną nie tylko do wspierania się, ale też – a może zwłaszcza – do wygrażania, a nawet walenia w stół, kiedy coś było wyjątkowo nie po jego myśli). W drugiej ręce Ziętek trzyma kartkę. Akcent to zapewne celowo niejednoznaczny, toteż możliwy do interpretowania na wiele sposobów. Tekstem mowy, a może jakiś projekt, czyjaś petycja, a może testament - własny czy śląski? Dodatkowy element dekoracyjny stanowi górnośląski orzeł na postumencie.
Przypomnijmy jeszcze, że pomnik Ziętka niedługo po odsłonięciu padł ofiarą wandalizmu i kradzieży. Zniknęła wtedy spiłowana laska generała. Została jednak szybko odnaleziona, przytwierdzona na miejsce i wzmocniona stalowym prętem, dzięki czemu monument zachował swój pierwotny kształt. Ziętka z Parku Powstańców Śląskich nie ruszyła też ustawa dekomunizacyjna, która mogła doprowadzić do usunięcia monumentu. Władze miasta, wychodząc naprzeciw społecznym oczekiwaniom, by mimo ustawy Ziętek pozostał upamiętniony w przestrzeni publicznej, zastosowały tu kreatywny wybieg. Od 2018 roku pomnik generała Jerzego Ziętka wraz z działką, na której stoi, został przekazany pod opiekę Muzeum Historii Katowic. Dzięki temu pomnik nie tylko pozostał na miejscu, ale też zyskał status obiektu edukacyjnego.
Pamięć i akceptacja
Gdyż Ziętek, wojewoda i gospodarz Śląska z czasów PRL, to postać złożona i wielowymiarowa. Ale w związku z czym niewątpliwie tym bardziej wyrazista. Jorg, jak popularnie nazywany jest do dziś, pozostaje jednym z niewielu powszechnie rozpoznawalnych Ślązaków XX wieku. Przeważnie też, mimo kontrowersji, jakie budzą u wielu jego życiowe wybory i publiczna działalność – otoczony jest szacunkiem z racji swych zasług dla Śląska. Zupełnie niedawno, bo 12 lipca 2025 można się było przekonać, że postać Ziętka spotyka się z akceptacją ze strony środowisk śląskich. 19. Marsz Autonomii w Katowicach zakończył się właśnie w Parku Powstańców Śląskich i to pod pomnikiem Ziętka przemawiali szef Ruchu Autonomii Śląska Jerzy Gorzelik, eurodeputowany Łukasz Kohuta, senator Maciej Kopiec oraz Pejter Długosz ze Stowarzyszenia Osób Narodowości Śląskiej. A wszystko zakończyło się w prawdziwie piknikowej atmosferze pod okiem życzliwie spozierającego na biesiadników Jorga przyozdobionego śląską faną.
Może Cię zainteresować:
Gierek, Ziętek i śląska Katanga. To oni stworzyli Śląsk, jaki znamy
Może Cię zainteresować:
