10%. Tyle, według danych opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny, wynosiła stopa bezrobocia w Bytomiu z końcem października 2025. GUS oszacował także liczbę osób bezrobotnych. Według przyjętych obliczeń - było ich 4300. Takie wyniki, uplasowały miasto na niechlubnym, pierwszym miejscu w wojewódzkim rankingu. Co więcej - to jedyna (jeśli chodzi o stopę bezrobocia) dwucyfrowa miejscowość w Śląskiem.
Przed wydaniem kolejnego wyroku i okrzyknięciem Bytomia miastem nierobów, warto jednak przyjrzeć się pewnym mechanizmom, które - zwłaszcza w obliczu wejścia w życie przepisów nowej ustawy - mogą mieć wpływ na większą liczbę zarejestrowanych bezrobotnych. A część osób figurujących w takiej bazie - już dawno mogła podjąć pracę zarobkową. Ale od początku…
Nowa ustawa miała pomóc
1 czerwca 2025, weszły w życie przepisy nowej ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Poprzednie reguły zostały zastąpione po ponad 21 latach. Takie zmiany miały przyczynić się do poprawy sytuacji i redukcji problemu bezrobocia w Polsce. Efekt? Okresowy wzrost liczby osób bezrobotnych. Chyba nie o to chodziło.
Sama reforma, daje m.in. możliwość rejestracji jako osoba bezrobotna w miejscu zamieszkania, a nie tak jak wcześniej - w miejscu zameldowania. Zmieniły się także kompetencje urzędów pracy w zakresie badania zdolności i gotowości do podjęcia pracy - taka możliwość obowiązuje więc tylko w momencie rejestracji. Dalej, konkretny urząd nie wyznacza już terminów stawiennictwa celem potwierdzenia gotowości do pracy. Osoby bezrobotne potwierdzają teraz jedynie zainteresowanie formami pomocy. Pisemnie, telefonicznie, osobiście lub online. Wcześniej, zarejestrowani bezrobotni byli zobowiązani do kontaktu ze stosownym urzędem raz na 60 dni. Obecnie, okres ten wynosi 90 dni.
Każda osoba bezrobotna może odmówić przyjęcia propozycji pracy bez konsekwencji pozbawienia statusu bezrobotnego. Wcześniej, taki status - traciło się na okres co najmniej 120 dni. Wcześniej możliwość zgłoszenia braku gotowości do pracy wyniosła do 10 dni w ciągu roku. Teraz, osoba zarejestrowana, zobligowana jest jedynie do zawiadomienia urzędu o planowanym wyjeździe za granicę do 30 dni.
Jeśli chodzi o Indywidualny Plan Działania, zgodnie z obowiązującymi przepisami, dotyczy teraz jedynie dwóch grup - osób młodych do 30 roku życia oraz osób zarejestrowanych ponad 90 dni w okresie ostatnich 180 dni. Od 1 czerwca 2025, wydłużony jest także okres, w którym osoba bezrobotna pozostaje niezdolna do podjęcia pracy wskutek choroby. Wynosi 180 dni. Wcześniej - 90.
Co to oznacza?
Wejście w życie przepisów nowej ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia (ustawa z dnia 20 marca 2025, Dz. U z 2025 r. Poz. 620) spowodowało, że z uwagi na wspomniany wyżej brak konieczności meldowania się urzędom, ograniczona została liczba osób, które były wcześniej wyrejestrowane ze spisu osób bezrobotnych z tzw. z automatu (np. z powodu niestawiennictwa). To oznacza, że część osób, którym udało się podjąć zatrudnienie, w dalszym ciągu figuruje w PUP jako zarejestrowani bezrobotni. A to - wpływa na statystki.
Jak GUS oblicza stopę bezrobocia?
Dane dotyczące bezrobocia, publikowane przez Główny Urząd Statystyczny, pochodzą z dwóch źródeł. Z jednej strony, pod uwagę brane są osoby zarejestrowane w powiatowych urzędach pracy. Na takiej podstawie obliczana jest stopa bezrobocia rejestrowanego (co miesiąc). Aby otrzymać stosowny wynik, liczbę osób bezrobotnych należy podzielić przez całkowitą liczbę osób aktywnych zawodowo (czyli pracujących i bezrobotnych), a całość podzielić przez 100.
Warto podkreślić, że wspomniani aktywni zawodowo stanowią jedynie wartość szacunkową. Istnieją także reprezentacyjne Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności - BAEL, realizowane w cyklu kwartalnym. Takie badanie prowadzone jest zgodnie z międzynarodowymi standardami, uwzględniającymi rekomendacje Międzynarodowej Organizacji Pracy.
PUP w Bytomiu analizuje dane
Wraz z końcem czerwca 2025, według danych Głównego Urzędu Statystycznego, stopa bezrobocia w Bytomiu wynosiła 8,7%. Na podstawie danych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (stan na 30 czerwca 2025), Powiatowy Urząd Pracy w Bytomiu obliczył stopę bezrobocia na poziomie 6,01%. W jaki sposób? Z danych ZUS wynikało, że pracujący w Bytomiu (zgłoszeniu do ubezpieczenia społecznego) to 47 600 osób. Do tego - prowadzący działalność gospodarczą w liczbie 10 367 osób i bezrobotni - dokładnie 3 706 osób.
Inne dane, tym razem z Urzędu Skarbowego w Bytomiu, na 31 grudnia 2024, przedstawiły 60 720 pracujących (w tym na umowach cywilno-prawnych) oraz 10 367 prowadzących działalność gospodarczą. Do tego bezrobotni - 3 364 osoby. Łączna suma osób aktywnych zawodowo zarejestrowanych w lokalnym urzędzie skarbowym wyniosła więc 74 451. Na tej podstawie - stopa bezrobocia wyniosła zaledwie 4,52%.
Zwolnienia w zakładach pracy
Jeśli chodzi o zwolnienia, z szeroko rozumianych przyczyn dotyczących zakładu pracy - odnotowano minimalny wzrost. Za okres od stycznia do października 2024, takich osób było łącznie 88. Ten sam okres 10 miesięcy tego roku, dał łączną liczbę 132 osób. W samym październiku - było ich 18.
Jeśli chodzi o masowe zwolnienia w zakładach pracy, w przypadku których, przedsiębiorcy są zobowiązani do informowania powiatowego urzędu pracy - nie odnotowano ich w mieście w ostatnich miesiącach. Do PUP nie wpłynęły nawet informacje związane ze zwolnieniami, które miałyby zostać spowodowane głośnym zakończeniem wydobycia w KWK Bobrek. To oznacza, że pracujący lokalnie górnicy - również nie przyczynią się do kolejnych skoków stopy bezrobocia.
Długotrwale bezrobotni mieszkańcy Bytomia
Na koniec, warto zwrócić uwagę na inną, znaczącą liczbę. W danych Powiatowego Urzędu Pracy w Bytomiu figurują wszystkie osoby bezrobotne. Wśród nich jest także grupa tych, którym z różnych powodów - nie udało się podjąć legalnej (i zgłoszonej) formy zatrudnienia przez ponad rok. Przed zmianą ustawy, na koniec maja 2025 - w Bytomiu było 1748 takich osób. W październiku, po zmianie przepisów - liczba ta wzrosła do 1975 osób.
Można więc wywnioskować, że pozostali bezrobotni, których wraz z końcem października 2025 było w Bytomiu 4300 - figurują na listach jedynie czasowo.
A pracy w mieście nie brakuje.
