Ekospalarnia odpadów nie jest uciążliwa. Sprawdziliśmy to na własny nos w Krakowie

Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów w Krakowie (Ekospalarnia) funkcjonuje od czerwca 2016 roku. Zlokalizowany jest w południowo-wschodniej części miasta na terenie Nowej Huty. Jego właścicielem i operatorem jest Krakowski Holding Komunalny SA w Krakowie. Zakład charakteryzuje się bardzo ciekawą architekturą - jego projekt wybrany został w konkursie architektonicznym.

Krakowska Ekospalarnia składa się z trzech stref funkcjonalnych:

• Strefy wejściowej składającej się z zespołu administracyjno-edukacyjno-socjalnego.
• I Strefy technologicznej składającej się z głównego budynku procesowego, w którym wyodrębnione zostały następujące funkcje i procesy: przyjęcie odpadów, spalanie odpadów, przygotowanie czynników produkcyjnych tj. uzdatnianie wody, sprężanie powietrza, podczyszczanie ścieków, oczyszczanie spalin, produkcja energii elektrycznej i energii cieplnej, przyjęcie i magazynowanie reagentów, magazynowanie urządzeń zamiennych, warsztat oraz strefę zarządzania procesem technologicznym.
• II Strefy technologicznej składającej się z budynku gospodarki odpadami procesowymi, w którym wyodrębnione zostały następujące funkcje i procesy: przyjęcia żużla, odzysku metali żelaznych i nieżelaznych, waloryzacji żużla, przyjęcia i stabilizacji oraz zestalania popiołów lotnych pokotłowych i z systemu oczyszczania spalin, zaplecze socjalne.

Ekospalarnia przetwarza w ciągu roku nawet 245 tys. ton odpadów komunalnych

Zakład może przetworzyć w ciągu roku maksymalnie 245 tys. ton odpadów komunalnych. Do termicznego przekształcenia kierowane są zmieszane odpady komunalne wyselekcjonowane przez mieszkańców oraz inne odpady powstałe w wyniku przeróbek mechanicznych odpadów komunalnych. Pochodzą one tylko i wyłącznie z terenu Krakowa.

Spalanie odbywa się w sposób ciągły na dwóch równoległych liniach, każdej o wydajności nominalnej 15,5 t/h. Zapewnia się przy tym odzysk energii zawartej w odpadach, produkcję i przesyłanie do sieci energii elektrycznej (około 100.000 MWh – tyle, ile potrzebują krakowskie tramwaje w ciągu roku) oraz energii cieplnej (około 1 mln GJ energii cieplnej pozwalając na zaspokojenie 10% rocznych potrzeb systemu ciepłowniczego miasta Krakowa). Energia uzyskana ze spalania odpadów jest uznawana w znacznej części za energię odnawialną.

W wyniku spalania odpadków powstają oczywiście spaliny. Są one oczyszczane na kilku etapach: odazotowania spalin, oczyszczania spalin metodą półsuchą oraz odpylania spalin. Z kolei odpady procesowe, które powstają w wyniku procesu termicznego przekształcania odpadów, są odbierane i zagospodarowywane przez podmioty zewnętrzne.

Brak odoru i długich kolejek ciężarówek

Cały proces rozpoczyna się oczywiście od przywozu odpadów do zakładu. Wydawałoby się, że przy takim przerobie (700 ton odpadów w ciągu doby), przed bramą wjazdową będzie długa kolejka ciężarówek. Nic z tego. Podjeżdżają pojedyncze samochody, które od razu kierowane są do hali rozładunkowej, a odpady trafiają do bunkra.

Bunkier to żelbetowy zbiornik na śmieci, który zapewnia zapas odpadów na pięć dni. Tam są one mieszane w celu ich ujednorodnienia, co poprawia efektywność procesu spalania. W hali rozładunkowej i bunkrze zainstalowano system zasysania powietrza (kierowanego następnie do procesu spalania), który pozwala uniknąć przedostawania się na zewnątrz niekontrolowanej emisji odorów i pyłów. To działa, bo na miejscu (tak na zewnątrz zakładu, jak i w środku) nie czuć żadnego nieprzyjemnego zapachu.

Jest tam także zainstalowany system ochrony przeciwpożarowej (w tym m.in. kamery termowizyjne monitorujące odpady w bunkrze) oraz instalacja odwodnienia i odprowadzenia ścieków z odpadów magazynowanych w bunkrze. Instalacja wyposażona została również w urządzenia do detekcji materiałów radioaktywnych (czujniki scyntylacyjne przy wagach pomostowych). Prowadzona jest też ewidencja i monitoring odpadów przyjmowanych do termicznego przekształcenia.

Odpady w bunkrze są mieszane i podawane za pomocą suwnic do lejów zasypowych. A następnie spalane są na ruszcie chłodzonym powietrzem z napędem hydraulicznym. Kolejne etapy procesu to: odzysk energii (elektrycznej i cieplnej), oczyszczanie spalin oraz odprowadzenie popiołu paleniskowego i żużla, które są zagospodarowywane (przy zakładzie nie ma żadnych hałd, ani składowisk).

I jeszcze jedna ważna kwestia. Dzięki działające spalarni stawka opłaty za gospodarowanie odpajdami komunalnymi wynosi w Krakowie 27 złotych na miesiąc za jednego mieszkańca zamieszkującego daną nieruchomość. Jeżeli właściciel nieruchomości nie spełnia obowiązku zbierania odpadów w sposób selektywny, wysokość stawki podwyższonej wynosi 54 złote.

Ekospalarnia odpadów może powstać w Piekarach Śląskich

Podobną instalację termicznego przekształcania odpadów komunalnych zamierza zbudować Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Piekarach Śląskich. Miałaby ona powstać przy ul. Granicznej, za autostradą A1 i z dala od zabudowy mieszkaniowej. Byłaby też o połowę mniejsza od tej w Krakowie. W związku ze swoimi planami piekarski MPEC zorganizował wizytę studyjną w Ekospalarni Kraków. Mogli w niej wziąć udział m.in. miejscy radni oraz mieszkańcy miasta.

- Chcieliśmy pokazać, jak działa duża instalacja, z dużo większym przerobem, dużo większym udziałem części zmieszanej, która zawiera więcej części biodegradowalnych, mogących tworzyć odory. Takich odorów nie odczuwaliśmy. Mieszkańcy często o to właśnie pytają, dlatego ważne było, żeby to pokazać. Żeby mieszkańcy przekonali się, że te instalacje są czyste – podkreśla Bernard Barteczko, członek zarządu Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Piekarach Śląskich.

Na razie jednak na budowę instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych (ITPOK) w Piekarach Śląskich nie pozwala Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej złożyło wniosek o jego zmianę, a decyzja w tej sprawie należy do Rady Miasta.

Dla porównania dziś stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi wynosi w Piekarach Śląskich 35 złotych na miesiąc za jednego mieszkańca. Jeśli odpady nie są zbierane selektywnie stawka wynosi 70 złotych.

Za treści zawarte w materiale dofinansowanym ze środków WFOŚiGW w Katowicach odpowiedzialność ponosi Redakcja.