We wtorek 2 grudnia 2025 r. w Katowicach odbędzie się ważna debata o pamięci historycznej. Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN, Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach oraz Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego zapraszają na konferencję popularnonaukową pt. „Krajobraz powstańczy na polskich cmentarzach. Studium przypadków grobów powstańców ujętych w ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski”.
Wydarzenie ma na celu przybliżenie badań nad grobownictwem uczestników walk o wolną i niepodległą Polskę.
Przypomnijmy: grobownictwo to termin oznaczający ogół czynności związanych z grzebaniem zmarłych oraz opieką nad miejscami ich pochówku. Stosowany jest m.in. w literaturze urzędowej systemu ochrony i ewidencji grobów żołnierzy oraz weteranów walk o wolność i niepodległość. W tym przypadku to tzw. grobownictwo wojenne. W praktyce grobownictwo obejmuje zarówno kwestie formalne, takie jak oznakowanie i rejestracja nagrobków, jak i wymiar kulturowy, związany z pamięcią zbiorową i symbolicznym znaczeniem cmentarzy.
Podczas konferencji prelegenci omówią zarówno praktyczne aspekty realizacji ustawy o grobach weteranów, jak i szersze zagadnienia związane z grobami powstańczymi z różnych epok i regionów kraju. Konferencja będzie również okazją do podsumowania 7 lat realizacji ustawy o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski przez Instytut Pamięci Narodowej.
Program konferencji
Część I
Moderator: dr Piotr Szopa – Dyrektor Muzeum – Zamku w Łańcucie
Otwarcie – ks. dr hab. prof. UŚ Jacek Kempa – Dziekan Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego
9:05 – 9:25 Groby weteranów na najważniejszych warszawskich cmentarzach. Forma i funkcja – Adam Siwek (Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN)
9:25 – 9:45 Rola Instytutu Pamięci Narodowej w ochronie dziedzictwa kulturowego w zakresie realizacji ustawy o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski – Ewa Liszkowska (Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Poznaniu)
9:45 – 10:05 Przekroczyć schemat. Zadania Pionu Upamiętniania wobec braku koniunktury pamięci o powstańcach w peryferyjnie położonych wspólnotach – Kacper Awzan (Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Poznaniu)
10:05 – 10:25 Wyzwania na przyszłość. Ustawa o grobach weteranów z perspektywy 8 lat funkcjonowania – Wojciech Chałupka (Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Poznaniu)
10:25 – 10:45 Oznakowanie nagrobków weterańskich z perspektywy projektowej – dr hab. prof. UAP Konstancja Pleskaczyńska (Uniwersytet Artystyczny im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu)
10:45 – 11:15 Dyskusja
11:15 – 11:30 Przerwa kawowa
Część II
Moderator: dr hab. Jacek Romanek – Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa w Lublinie
11:30 – 11:50 Mogiły, których mogło nie być... Uratowane od zapomnienia miejsca spoczynku uczestników powstań narodowych 1831 i 1863 r. na terenie lubelskiego Oddziału IPN (forma, symbolika, treść inskrypcji) – Sylwia Kostyra (Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Lublinie)
11:50 – 12:10 Tanatoturystyka (turystyka cmentarna) jako forma kształtowania pamięci o powstańcach styczniowych na przykładzie cmentarza rzymskokatolickiego przy ul. Lipowej w Lublinie i wybranych nekropoliach woj. lubelskiego – Paweł Skrok (Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Lublinie)
12:10 – 12:30 Mogiły weteranów Powstania Styczniowego na Lubelszczyźnie w Systemie Informacji Przestrzennej (GIS) – Aleksandra Dziewiczkiewicz (Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Lublinie)
12:30 – 12:50 Ukryte życiorysy – co skrywają nagrobki powstańcze na Cmentarzu Rakowickim – Maria Konieczna (Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Krakowie)
12:50 – 13:00 Miejsca spoczynku i komemoracji uczestników powstania warszawskiego na łódzkich cmentarzach. Stan wiedzy i wykorzystanie w pracy pionu upamiętniania – Bartosz Bijak (Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Łodzi)
13:00 – 13:30 Dyskusja
13:30 – 14:00 Przerwa obiadowa
Część III
Moderator: dr Andrzej Sznajder – Dyrektor Oddziału IPN w Katowicach
14:00 – 14:20 Działania OBUWiM IPN w Poznaniu w zakresie kompleksowego upamiętnienia oraz odnowienia miejsca wiecznego spoczynku weterana walk o wolność i niepodległość Polski Józefa Vogla (1900-1944) – dr Tomasz Ceglarz (Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Poznaniu)
14:20 – 14:40 Maksymilian Garstecki (1888-1959). Społecznik –Przedsiębiorca – Powstaniec Wielkopolski – Józef Świderczuk (Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Poznaniu)
14:40 – 15:00 Ludomir Benedyktowicz – niezłomny z 1863. Renowacja pamięci – dr Maciej Korkuć (Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Krakowie)
15:00 – 15:20 Świadectwo historii i pamięci – nagrobki kapelanów powstań śląskich na cmentarzach archidiecezji katowickiej – Tomasz Nocoń (Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach) 15:20 – 15:40 Groby powstańców śląskich jako świadectwo pamięci. Studium w oparciu o wybrane obiekty wpisane do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski – Jan Kwaśniewicz (Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach)
15:40 – 16:10 Dyskusja
Zamknięcie konferencji Adam Siwek – Dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa
Może Cię zainteresować:
