Narodowe Archiwum Cyfrowe
Pogrzeb Bolka von Hochberg w roku 1936

Łukasz Zimnoch o arystokratycznej Tragedii Górnośląskiej. Co oznaczała dla Śląska utrata rodzimej arystokracji w 1945 roku?

Łukasz Zimnoch o arystokratycznej Tragedii Górnośląskiej. Co oznaczała dla Śląska utrata rodzimej arystokracji w 1945 roku?

autor artykułu

Łukasz Zimnoch

W ostatnim czasie napisałem o Tragedii Górnośląskiej dwukrotnie. W pierwszym felietonie wspomniałem o 1945 roku i niszczeniu regionalnej tkanki społecznej. Drugi felieton dotyczył pokątnego handlu Ślązakami, który to proceder trwał przez cały PRL. Tragedia Górnośląska ma jednak trzeci akt. Była nim utrata śląskiej arystokracji.

PRL-owska mitologia szybko wróciła do narodowych mitów płynących z sienkiewiczowskiego źródła. Polska filmografia z jej największymi hitami „Krzyżakami” i „Potopem” budowała tożsamość narodową odwołując się do polskich wyidealizowanych wzorców rycersko – szlacheckich. W ten sposób więź z przeszłością nie została zerwana.

Śląsk dostając się w sferę wpływów radzieckich stracił zupełnie swoją tradycję arystokratyczną tak na Śląsku bogatą i brzemienną w skutki społeczno – polityczne. Warto zadać sobie pytanie: co Śląsk utracił tracąc swoją arystokrację? Czego zostaliśmy pozbawieni? Jak utrata tradycji arystokratycznej zubożyła Ślązaków?

Brak śląskiej arystokracji skurczył regionalny horyzont poznawczy, zlikwidował bogactwo tradycji

Arystokracja to nośnik kosmopolityzmu, globalizmu, otwartości na inne kultury. Trudno opisywać arystokrację nacjonalistycznie, bo kim byli wrogowie Kulturkampfu hrabia Ballestrem czy Hugon Henckel von Donnersmarck? Posłusznymi państwu Prusakami? Ultramontanami? Arystokracja podróżując po świecie, koligacąc się globalnie, poszerzała lokalne horyzonty. Marianna Orańska czy Daisy są tego znakomitymi przykładami.

Śląscy arystokraci transformowali region

W przeciwieństwie do polskiej szlachty, śląska arystokracja sprawnie przedzierzgnęła się z ziemiaństwa na magnaterię przemysłową. W ciągu wieku rolniczy i zacofany Śląsk zmienił się w jedno z centrów przemysłowych Europy. Proces ten w dużej mierze animowany był przez śląskich latyfundystów: Donnersmarcków, Plessów, Hohenlohe… Komuniści Śląsk eksploatowali.

Arystokratyczny system społeczny wzmagał partycypację

Zdawać by się mogło, że ludowy z zasady komunizm uwolnił nękane siły społeczne, które wreszcie znalazły ujście, co zwiększało partycypację i społeczną aktywność. Komunizm szermujący ludowością budował gmach społeczny na niewolniczym posłuszeństwie, a jego zmorą była społeczna partycypacja. Fakt, że na upadku tego komitetu kłamstwa mocno wpłynęło powstanie wolnych związków zawodowych.

Arystokracja była nośnikiem wolności wyznania

Komunizm był formą totalnej religii państwowej, arystokracja trwała przy chrześcijańskich tradycjach mających dwie formy katolicką i protestancką, co zapewniało wysoki poziom autonomii jednostce.

A Państwo ubolewacie nad anihilacją śląskiej warstwy szlacheckiej? Dlaczego?

Slazacy

Może Cię zainteresować:

Łukasz Zimnoch: Mamy kłopot ze zdefiniowaniem własnej tożsamości, co jest pochodną słabości śląskich elit

Autor: Łukasz Zimnoch

01/06/2024

Debata w Bibliotece Śląskiej

Może Cię zainteresować:

Czy arystokracja przyczyniła się do rozwoju Górnego Śląska? Debata historyczna w Bibliotece Śląskiej

Autor: Tomasz Borówka

10/05/2023

Pałac Rheinbabenów, Siemianowice Śląskie

Może Cię zainteresować:

Siemianowice wielkich przemysłowców. Gdzie szukać śladów rodów Donnersmarcków, Rheinbabenów, Hohenlohe-Öhringenów

Autor: Katarzyna Pachelska

11/06/2023