Warto jednak przypomnieć, że księżna Anna Emilie z rodu Anhaltów poślubiła barona Hansa Heinricha VI von Hochberg z Książa, a wraz z tym małżeństwem Hochbergowie przejęli majątek wygasającej linii Anhalt-Köthen-Pless. Do dziś, wchodząc do zamku Książ, można dostrzec herb małżeński, w którym — co rzadkie w heraldyce — herb żony umieszczony jest po stronie męskiej. Ta nietypowa anomalia podkreśla, jak wielkie znaczenie miał wówczas ród Anhaltów z Pszczyny.
Niewielu dziś pamięta, że na wzgórzu w zamkowym parku znajduje się nekropolia książąt z rodu Anhaltów – tych samych, dzięki którym Hochbergowie w ogóle osiedlili się w dawnym Pless, czyli dzisiejszej Pszczynie. Dziś to miejsce odzyskało dawny blask dzięki środkom z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków oraz Gminy Pszczyna, w łącznej kwocie 542 517,80 zł.
Friedrich Erdmann (1731–1797) był młodszym synem księcia Augusta Ludwika z Anhalt-Köthen (1697–1755) i Emilii (1708–1732), córki hrabiego Erdmanna II Promnitza. W sierpniu 1751 roku wstąpił do armii pruskiej, a już w lipcu 1754 roku pełnił funkcję kapitana w pułku piechoty von Meyerinck. Kłopoty finansowe sprawiły jednak, że często zwracał się o pomoc do ojca i króla Fryderyka II. We wrześniu 1755 roku zrezygnował ze służby, zobowiązując się, że nie przejdzie ani do armii austriackiej, ani do cesarskiej.
Niedługo później wstąpił do armii francuskiej, gdzie uczestniczył m.in. w wojnie o sukcesję austriacką. Od marca 1759 roku dowodził zagranicznym pułkiem piechoty liniowej – znanym jako Pułk Piechoty Anhalt – a następnie całą Brygadą Anhalt, walcząc w bitwie pod Minden. Po pokoju hubertusburskim w 1763 roku opuścił służbę i wyjechał do Rosji. Po egzekucji Ludwika XVI zrzekł się francuskich odznaczeń i powrócił do armii pruskiej, gdzie w 1797 roku osiągnął stopień generała porucznika.
W 1765 roku, po bezpotomnej śmierci ostatniego hrabiego Promnitza, państwo pszczyńskie przypadło właśnie Friedrichowi Erdmannowi. W zamian za przejęcie dóbr zrzekł się części dochodów na rzecz rodziny Promnitzów. Dwa lata później Fryderyk II oficjalnie nadał mu Pszczynę w władanie, zaś sam książę przyjął tytuł Anhalt-Köthen-Pless.
Jego panowanie okazało się dla ziemi pszczyńskiej niezwykle dobre, co spowodowało rozwój tej ziemi. Książę energicznie bronił praw górniczych wobec państwa pruskiego, co przyczyniło się do rozwoju wydobycia węgla kamiennego. W latach 1775–1776 wzniósł barokowy pałac w Tychach, który do dziś sąsiaduje z browarem książęcym.
W 1779 roku sprowadził do swoich dóbr protestantów z Seiffersdorfu, którym nadał liczne przywileje. Już rok później w kolonii tej osiadł urodzony we Wrocławiu Friedrich Schleiermacher – wybitny teolog protestancki.
Za swoje zasługi książę Friedrich Erdmann został odznaczony Orderem Orła Białego. Warto dodać, że zamek Plessenburg w górach Harzu otrzymał swoją nazwę właśnie na cześć jego panowania w Pszczynie i zawarcia związku małżeńskiego z Luizą zu Stolberg-Wernigerode.
W 1784 roku król Stanisław August nadał mu indygenat, czyli prawo nobilitacji w Rzeczypospolitej. W chwili objęcia państwa pszczyńskiego istniały tu już browary, huty szkła, owczarnie i młyny, ale inicjatywy księcia znacznie przyspieszyły rozwój gospodarczy regionu. Założył m.in. bażantarnię w Porębie, szpital pszczyński, a także sprowadził z Saksonii górników, którzy uruchomili pierwszą na Śląsku kopalnię węgla kamiennego w Murckach (dzisiejszej dzielnicy Katowic), nazwaną na cześć jego syna Emanuelssegen. Z czasem powstawały kolejne kopalnie, a węgiel z Pszczyny trafiał aż do Berlina i Wrocławia.
Duże usprawnienie procesu gorzelniczego w produkcji piwa, nastąpiło w 1761 roku. Wtedy to powstał drewniany wodociąg doprowadzającego wodę do browaru. Źródła były zlokalizowane w centrum wsi w pobliżu kościoła parafialnego.
Saksońscy osadnicy znaleźli zatrudnienie również w hucie „Fryderyk” w Paprocanach, z której wywodził się słynny rzeźbiarz August Kiss. To właśnie za sprawą ojca Kissa na Śląsk sprowadzono Johanna Ruberga – człowieka, który odmienił losy śląskiego hutnictwa. Dzięki opracowanej przez niego technologii Karol Godulla zdołał zbudować swoje przemysłowe imperium.
W okolicach Wesołej, należącej wówczas do Państwa Pszczyńskiego, jeden z przysiółków nazwano Fürstenau – co stanowiło pamiątkę po dawnej ojczyźnie saksońskich osadników.
Zapoczątkowany przez księcia proces industrializacji sprawił, że rosło zapotrzebowanie na drewno. Erdmann wprowadził więc nowoczesny system gospodarki leśnej: podzielił lasy na rewiry, zakładał leśniczówki, inwestował w nowe drogi i gospodarkę wodną, budując wały przeciwpowodziowe. Zależało mu nie tylko na rozwoju technicznym, lecz także intelektualnym – sprowadzał osadników różnych wyznań, co sprzyjało szybszej modernizacji wielkiego dominium pszczyńskiego.
Książę rozbudował również rezydencję i jej otoczenie. W 1768 roku zakończyła się barokowa przebudowa pszczyńskiego zamku, a dwa lata później przekształcono park zamkowy. Na dworze działała kapela i biblioteka książęca, co uczyniło z Pszczyny ważny ośrodek życia kulturalnego.
Friedrich Erdmann zmarł 12 grudnia 1797 roku na zamku w Pszczynie. Pochowano go na wzgórzu parkowym, które prawdopodobnie było dla niego miejscem szczególnym – ostoją spokoju i punktem, z którego mógł podziwiać rozwój odziedziczonej Pszczyny.
Dziś pamięć o nim niemal zanikła, a szkoda bo jego inwestowanie innowacyjność i sprowadzenie wykfalifikowaną kadrę do dziś służy nie tylko mieszkańcom ziemi pszczyńskiej i samych ówczesnych Katowic, Tych, Mysłowic oraz Lędzin.
Może Cię zainteresować:
