Nowe Gliwice kiedyś też były "nowe". Kopalnia, koksownia, Kanał Kłodnicki i architektura Zillmannów

Podróż w przeszłość umożliwiły nam zasoby Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz niemieckiej Deutsche Fotothek. W NAC-u można znaleźć m.in. zdjęcia wykonane przez fotografów z powołanego w latach 30. ubiegłego stulecia Krajowego Urzędu Dokumentacji Fotograficznej – Górny Śląsk (Landesbildstelle Oberschlesien). To właśnie dzięki nim możemy wam dziś pokazać, jak w trzeciej dekadzie XX wieku wyglądały zabudowania kopalni i koksowni „Gliwice”.

Kopalnia i koksownia "Gliwice" w dawnych czasach

Uważnie im się przyglądając zauważymy charakterystyczne, zaprojektowane przez kuzynów Emila i Georga Zillmannów, a wówczas dopiero co oddane do użytku, budynki maszynowni, cechowni i łaźni „Gliwitzer Grube” z monumentalną, wysoką na 45 metrów wieżą ciśnień. Widać też wieżę wyciągową, skład drewna, bocznicę kolejową i – ot, taka ciekawostka – pola uprawne przed zakładem. Po sąsiedzku stoją natomiast obiekty uruchomionej w 1916 r. koksowni. Pracowała, wykorzystując węgiel koksowy z pobliskiej kopalni aż do połowy lat 90. Później przez kilkanaście lat niszczały aż wreszcie w 2012 r. ruderę wyburzono z użyciem materiałów wybuchowych.

Dziś o industrialnej przeszłości tego miejsca przypominają już tylko zrewitalizowane budynki autorstwa Zillmannów (w jednym mieści się Oddział Odlewnictwa Artystycznego Muzeum w Gliwicach, w drugim prywatna firma). No i oczywiście fotograficzne archiwalia. (Interesujesz się Śląskiem? Zapisz się i bądź na bieżąco - https://www.slazag.pl/newsletter)

Kanał w Gliwicach, nie Gliwicki

Wiemy nie tylko, jak sto lat temu wyglądał teren obecnych Nowych Gliwic. Dzięki zasobom niemieckiego Deutsche Fotothek możemy zobaczyć też jak wtedy przedstawiał się kanał w Gliwicach.

Celowo piszemy kanał w Gliwicach, a nie Kanał Gliwicki, gdyż ten drugi został zbudowany dopiero w drugiej połowie lat 30. XX stulecia. To natomiast, co na swoim zdjęciu z 1928 r. uwiecznił Max Löhrich, niemiecki fotograf i fotoreporter (w czasie I wojny światowej był jednym z nielicznych dokumentujących wydarzenia na froncie zachodnim) to praca barek i pogłębiarki na Kanale Kłodnickim. Wykonany na przełomie XVIII i XIX w. kanał połączył Gliwice (port znajdował się w centrum miasta, w rejonie obecnych ulic Zwycięstwa i Dworcową) z Koźle, później przedłużono go do Zabrza, gdzie połączył się z Główną Kluczową Sztolnią Dziedziczną.