Sejm Śląski powstał na mocy ustawy konstytucyjnej z 1920 roku, jako organ ustawodawczy autonomicznego województwa śląskiego. Jego kompetencje obejmowały m.in. kolejnictwo, policję, szkolnictwo, rolnictwo, sprawy wyznaniowe i administrację wojewódzką. Szczególnym przywilejem była możliwość uchwalania własnych podatków i zarządzania odrębnym Skarbem Śląskim – co pozwalało finansować potrzeby mieszkańców bezpośrednio z budżetu regionu.
Obrady rozpoczęły się o godz. 16:30 w gmachu przy ul. Wojewódzkiej 33, gdzie dziś mieści się Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego. Pierwsze posiedzenie otworzyła Janina Omańkowska – pionierka życia publicznego, pierwsza kobieta prowadząca obrady parlamentarne w Polsce i druga na świecie. Jej słowa, pełne wzruszenia i dumy, do dziś pozostają świadectwem wyjątkowości tamtej chwili:
„[…] jeśli głębiej się zastanowimy nad znaczeniem tej dzisiejszej chwili, […] to zaiste zdawać się nam będzie, że słońce stanąć by powinno w podziwie i uwielbieniu dla tego cudu, który się stał.”
Na czele Sejmu stanął marszałek Konstanty Wolny – adwokat, działacz narodowy i jeden z architektów śląskiej autonomii. Sejm liczył początkowo 48 posłów wybieranych na pięcioletnie kadencje. Jego obrady przyciągały uwagę lokalnej społeczności i były miejscem debat zarówno polskich, jak i niemieckich ugrupowań.
Autonomia województwa śląskiego trwała do wybuchu II wojny światowej. Statut organiczny został uchylony 6 maja 1945 roku przez komunistyczną Krajową Radę Narodową. Dziś pamięć o Sejmie Śląskim i jego roli w budowaniu regionalnej tożsamości jest przywracana i popularyzowana.
Protokół z pierwszego posiedzenia został wpisany na Polską Listę Krajową Programu UNESCO „Pamięć Świata” – obok takich dokumentów jak Psałterz Floriański czy rękopis „Chłopów” Reymonta. To nie tylko świadectwo historii, ale i dowód na to, że Śląsk od zawsze był miejscem, gdzie lokalność spotykała się z państwowością – z dumą, odpowiedzialnością i wizją przyszłości.
O rocznicy pierwszego posiedzenia Sejmu Śląskiego niezawodnie jak zwykle przypomniał Instytut Pamięci Narodowej w Katowicach:
Może Cię zainteresować:
