Tarnowskie Góry żydowskie
W dzisiejszych czasach mało kto pamięta o dawnej różnorodności narodowej, językowej czy religijnej, jakiej można było doświadczyć w tym mieście. Z dawnych lat pozostało wiele świątyni katolickich. O obecności ewangelików przypomina nieodłączny element krajobrazu rynku - kościół Zbawiciela, gdzie aktualnie oprócz nabożeństw odbywają się wydarzenia kulturalne i artystyczne. Jednak nie wszyscy wiedzą, że w Tarnowskich Górach swój ślad zostawiło także trzecie wyznanie...
Po Żydach przetrwało w mieście niewiele pamiątek. Te, które ocalały po wydarzeniach XX wieku, zostały objęte ochroną przez lokalnych działaczy. Cmentarz przy ulicy Gliwickiej oraz znajdujący się na jego terenie dom przedpogrzebowy to jedne z lepiej zachowanych przykładów. Niestety po pięknej synagodze, jaka wznosiła się w dzisiejszym śródmieściu, pozostał jedynie pamiątkowy pomnik. Kiedyś z tarnogórskiej panoramy - co zobaczyć można na starych pocztówkach - wybijały się cztery obiekty: ratusz, katolicki kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, ewangelicki kościół Zbawiciela oraz żydowska synagoga. Miejsca powstałe dzięki zaangażowaniu członków wyznania mojżeszowego przedstawiamy w powyższej galerii.
13 dekad historii
Początki obecności Żydów w Tarnowskich Górach przypadają na rok 1812. O ich losach możemy przeczytać między innymi w dziele lokalnego kronikarza Jana Nowaka.
"Budowę nowej bóżnicy rozpoczęto w r. 1863 i dnia 1-go września 1864 odbyło się poświęcenie. Halę cmentarną wybudowano w r. 1894 oraz własne rytualne łazienki w r. 1898. Pięknym, nowomodnie urządzonym gmachem i ozdobą ulicy Górniczej jest żydowski dom gminny, wybudowany w r. 1912. Gmina żydowska liczyła w Tarnowskich Górach dawniej około 500 członków, natomiast w roku 1925 jeszcze tylko 197 dusz."
Więcej ciekawych opowieści o tarnogórskich Żydach posłuchać można w poniższym materialne zrealizowanym dzięki zaangażowaniu lokalnych pasjonatów.
Na ratunek ginącemu dziedzictwu
Ciekawa historia tarnogórskich Żydów być może zaginęłaby w mrokach dziejów, gdyby nie oddolna inicjatywa na rzecz wskrzeszenia pamięci o dawnej gminie. W mieście powstało Stowarzyszenie Gliwicka 66, które objęło opieką zabytki i aktywnie działa na rzecz ich promowania. Organizacja nie tylko troszczy się o stan historycznych obiektów, ale także zaprasza na różne wydarzenia z nimi związane. W sezonie letnim wolontariusze oprowadzają turystów po cmentarzu, natomiast w dawnym domu przedpogrzebowym organizowane są koncerty.
Dzięki członkom stowarzyszenia możemy także zobaczyć, jak wyglądała zniszczona w czasie II wojny światowej synagoga. Udało im się stworzyć wizualizację 3D bardzo szczegółowo przedstawiającą obiekt.
