W sobotę, 14 maja wyburzona została zabytkowa kamienica przy ulicy Cyniarskiej 13 w Bielsku Białej. Budynek 17 grudnia 2021 roku został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego na mocy decyzji Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Prace rozbiórkowe rozpoczęto 13 maja, wówczas przy Cyniarskiej 13 interweniowała policja. Pomimo zgłoszenia nielegalnych prac, zostały one kontyunowane.
- Pomimo wstrzymania robót rozbiórkowych w dniu 13.05.2022 r. przez Kierownika Delegatury w Bielsku-Białej i zawiadomienia i interwencji Policja Polska prace były kontynuowane - tłumaczy Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach.
Gmina Bielsko-Biała w dniu 10 stycznia 2022 roku wyszła z wnioskiem o odwołanie od decyzji Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wpisującego do rejestru zabytków ww. kamienicę. Wobec czego Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego postanowiło powołać Narodowy Instytut Dziedzictwa jako biegłego w sprawie odwołania w celu wydania opinii.
Długa i kręta historia zabytkowej kamienicy
Kamienica była jedyną historyczną pozostałością zachodniej pierzei ulicy Cyniarskiej. Prowadziła od dawnego rynku miasta Białej - obecnie pl. Wojska Polskiego - w kierunku północnym. Ulica Cyniarska została wyznaczona w XVIII wieku w ramach przeprowadzonej „józefińskiej” regulacji lokacyjnego centrum miasta Białej, jako osiowy akcent północnej pierzei rynku (ob. pl. Wojska Polskiego). W obu ciągach frontowych budynków ulicy wytyczono regularne działki siedliskowe. Zabudowa ulicy została zdewastowana w związku z budową domu handlowego „Klimczok”; unicestwiono zachodnią pierzeję ulicy Cyniarskiej, pozostawiając z niej jedynie kamienicę nr 13.
Kamienica wzniesiona została ok. 1925 r., w stylu modernistyczno-ekspresjonistycznym. Był to dwupiętrowy budynek z półpiętrzem w dachu, podpiwniczonym. Posiadał pełny detal architektoniczny fasady. Cokół kamienny był wtopiony wtórnie w chodni, a stolarka bramy jednoskrzydłowa. Kamienica posiadała także detal elewacji - portal bramny z nadprożem, obramienia okienne, attyka, zachowane były wielkości i kształt otworów okiennych z pierwotnym podziałem kwater stolarki okiennej. Część okien była wtórna i wymieniona została niedawno (pcv), z zachowanymi podziałami. W sieni zachowana była posadzka, stopnie i boazerie lastrikowe.
To nie pierwsze wyburzenie zabytku w woj. śląskim
Do podobnej sytuacji doszło w 2011 roku w Bytomiu. Wówczas 16 sierpnia wyburzona została zabytkowa kamienica u zbiegu ulic Chorzowskiej i Katowickiej, na Pogodzie. Budynek został wybudowany w 1898 r. Przez wiele lat stał pusty i niszczał. W 2004 roku kamienica została sprzedana inwestorce, która kilka razy próbowała sprzedać budynek. W obronie kamienicy stanęli wówczas mieszkańcy Bytomia - protestowali oraz założyli profil na Facebooku. Przeciw rozbiórce protestowali do samego końca.
Właścicielka Krystyna Gluck broniła się, że w latach 2004-2007 włożyła w remont mnóstwo pieniędzy. Od 2008 do 2011 roku próbowała sprzedać budynek, jednak bez skutku. Próbowała także sprzedać kamienicę miastu, jednak ono także nie chciało jej nabyć.
Sprawa różniła się o tyle od tej bielskiej, iż na rozbiórkę wyraził zgodę miejski konserwator zabytków. Wniosek otrzymał od inspektora nadzoru budowlanego, który dotyczył stanu zabytku. - To wizytówka Bytomia. Jeżeli zostanie wyburzona, w mieście powstanie kolejny pusty plac po ruinie - ubolewał Grzegorz Nowak, ówczesny radny.
