Cieszyn. Nasz Akwizgran czy Trewir, prastolica Śląska na starych fotografiach, w kolorze

Cieszyn to prastolica Śląska. Taki nasz śląski Akwizgran czy Trewir, Gniezno albo Winchester. Niegdysiejszy ośrodek dawno przeminionej władzy, emanujący teraz spokojem i nieuchwytną, tajemniczą aurą ponadczasowości.

Cieszyn dużo w swej historii widział. Położenie geograficzne miasta było błogosławieństwem, a bywało przekleństwem. Celtowie, Germanie, Rzymianie nawet, zapuszczający się w te strony z kupieckimi karawanami. I wreszcie Słowianie - jedni jako gospodarze, jedni jako najeźdźcy. Ktoś spalił gród w Chotěbuz Podoborze, ktoś wystawił inny i tam, na Górze Zamkowej zamieszkał.

Cieszyn - dawne serce Górnego Śląska

Nie darmo w XII wieku, gdy Mieszko Plątonogi dobił się wreszcie samodzielnego śląskiego księstwa (dając tym początek politycznemu rozdziałowi Śląska Górnego od Dolnego), ośrodkami jego władzy stały się Racibórz i właśnie Cieszyn. Cieszyn zatem już w tym czasie musiał być uważany za gród na tych terenach znaczący, może i wybitny. Cieszyn był górnośląską metropolią jeszcze wtedy, gdy w puszczy nad Rawą i Brynicą wyły wilki. Musiały upłynąć stulecia, nim serce Górnego Śląska przeniosło się daleko na północ. A tymczasem Cieszyn zdążył nabrać szyku, elegancji i niepospolitego piękna, właściwego miastom o wielowiekowym rodowodzie i kulturze.

Dodajmy, że do początku lat 40. XVIII wieku w ręku Habsburgów znajdował się cały Śląsk. Utracili go jednak w wyniku wojen śląskich z królem Prus Fryderykiem Wielkim. Zawarte traktaty pokojowe z Prusami pozostawiły Austrii jedynie Śląsk Opawski i właśnie Śląsk Cieszyński. Prowincja na peryferiach państwa była biedna i zacofana w porównaniu z jego centrum, jednak z czasem odkryto i doceniono naturalne bogactwo, jakie kryła jej ziemia. Bogactwem tym był węgiel kamienny. W XIX wieku powstało Zagłębie Ostrawsko-Karwińskie. W XX wieku stało się ono łakomym kąskiem dla dwóch młodych państw - Rzeczpospolitej Polskiej i Republiki Czechosłowackiej.

Po rozpadzie monarchii habsburskiej w wyniku I wojny światowej Polska i Czechy podjęły rywalizację - z walką zbrojną włącznie - o Śląsk Cieszyński. W 1920 roku Rada Ambasadorów (czyli przedstawiciele zwycięskich mocarstw) postanowili podzielić sporne terytorium. Granicę polsko-czeską wytyczono mniej więcej wzdłuż linii rzeki Olzy, toteż w Polsce tę część Śląska Cieszyńskiego, która przypadła Czechosłowacji, nazywano Zaolziem. W roku 1938 zostało ono przyłączone do II RP - jak się miało okazać, na krótko. Po II wojnie światowej przywrócono granicę z 1920 roku.

A Cieszyn? Subtelną atmosferę tego niezwykłego miasta staraliśmy się uchwycić na tych - w oryginale czarno-białych, ale przez nas pokolorowanych fotografiach.

Para góralska z Istebnej, akwarela Henryka Jastrzembskiego (1846)

Może Cię zainteresować:

Mamy na Śląsku wyimaginowaną krainę. Kto i kiedy właściwie wymyślił nazwę "Podbeskidzie"?

Autor: Tomasz Borówka

06/11/2022

Cieszyn Wzgórze Zamkowe Wieża Piastowska

Może Cię zainteresować:

Śląsk Cieszyński. Górnośląska kolebka i ustronie. Tędy prowadził kiedyś szlak handlowy z Imperium Rzymskiego

Autor: Tomasz Borówka

05/11/2022

Historia Superjednostki w Katowicach

Może Cię zainteresować:

Mogły być trzy bloki lub cztery bloki, ale 60 lat temu w Katowicach wybrano kolosa, Le Corbusiera dla ubogich

Autor: Marcin Zasada

15/01/2023

Subskrybuj ślązag.pl

google news icon

czytaj więcej:

Katowice Szopienice huta 2

Huta karmicielka i trucicielka. Śląski Czarnobyl. Szopienice

Opole w 1973 roku

Sentymentalna podróż do Opola sprzed 50 lat

Chorzów Staw Hutniczy

W centrum Chorzowa... pływano kiedyś na łódkach. Bo staw był

Czeladź cechownia

Cechownia kopalni "Saturn" w Czeladzi dostała nowe życie

Wejście główne do WPKiW w latach 50.

Główne wejście do WPKiW. Mamy najstarsze zdjęcia

Dawne Zakłady przemysłowe Chorzowa

Dawny przemysł w Chorzowie na archiwalnych zdjęciach

Śląskie i Zagłębiowskie synagogi

Śląskie i zagłębiowskie synagogi na archiwalnych zdjęciach