BYK fot Przemyslaw Jendroska

Grzegorz Kulik: Dyć Ślōnsk istniyje tysiōnc lot, tōż dō niego pōłtora roku to żodno rōżnica

Z jednyj strōny PiS mo tradycyjo niyracyjōnalnego postympowanio ze rozmajtymi sprawami, a z drugij sie miało nadzieja, że możno teroz bydzie inakszyj. A jednak było jak dycki i pōłtora tydnia przed welōnkym Andrzej Duda niy ino zawetowoł gezec ô ślōnskim jynzyku, ale powody podoł take, że sie idzie za gowa chycić. Już my niy sōm ino zakamuflowano niymiecko ôpcyjo, ale teroz tyż rusko.

Szło by sie szterować. Ino na co? Przeca ślōnsko kultura ôd lot sie buduje sama bez pōmocy ôd państwa. Pōmyślcie sie, kaj my byli we 2004 roku, tōż dwadziścia lot tymu nazod.

My do tego wszyskigo dokludziyli bez pōmocy ôd państwa

Modernyj ślōnskij literatury jeszcze niy było. Tyjater Korez prawie zaczynoł pokazować „Cholōnka”. Ślōnskigo jynzyka we publicznym przestrzyństwie niy było. Dziesiyńć lot niyskorzij, we 2014 roku, mieli my już „Listy z Rzymu” i „Prōmytojsa przibitego” ôd Zbigniewa Kadłubka, Alojzy Lysko wydowoł swoje „Duchy Wojny”, a Morcin Melōn i Mirosław Syniawa debiutowali ze swojimi dziełami.

We 2024 roku mōmy ôgrōmno liczba tekstōw po ślōnsku, co mogymy je wykorzistać do uczynio naszych dzieci jynzyka ôd naszych przodkōw. We ôstatnich latach wydali my bez 50 ksiōnżek na rozmajte tymaty. Coroz wiyncyj je ślōnskigo jynzyka we tyjatrze i kinie. Ślōnski jynzyk sie zrobiōł tak normalny, że rozmajte fiyrmy – ôd nojmyńszych po światowe kōncerny – sie reklamujōm po naszymu. My do tego wszyskigo dokludziyli bez pōmocy ôd państwa.

Pōłtora roku to żodno rōżnica

Ta kultura ciōngnymy we kōmercyjnym modelu, a przeca we biznesie je jedno prawidło: bele co sie niy przedo, tōż wszysko, co robiymy, musi być dobryj jakości. Jo łōński rok godoł, że lepij by było do ślōnskigo jynzyka, żeby na razie niy bōł za regijōnalny, bo kaj sōm publiczne pijōndze, tam zaroz sie cisnōm niykōmpetyntni ludzie. Dodejmy do tego ślōnske sorōństwo, co durch przinosi haje i zwady już teroz, a co by było, jak by ludziōm pijyndzmi zawōniało.

Beztōż możno i dobrze, że na razie tego regijōnalnego jynzyka niy bydzie. Dyć Ślōnsk istniyje tysiōnc lot, tōż dō niego pōłtora roku to żodno rōżnica. My za tyn czas jeszcze lepij sie narychtujymy na nowe prawo, a ci ze wielkimi ambicyjami bydōm na razie mynij sie ciś.

Bo gynau ô to sie sam rozchodzi, pra? Żeby coś zrobić, a niy kimś być.