Metamorfoza Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Modernistyczny gmach ma wyglądać jak w 1932 roku

Muzealne początki

Rok 1910. To właśnie wtedy, gdy Bytom był w granicach Prus, a te - Republiki Weimarskiej, rozpoczęła się historia dzisiejszego Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Z inicjatywy Bytomskiego Towarzystwa Historyczno-Muzealnego powstało po prostu Muzeum. W 1919 roku instytucja otrzymała siedzibę przy obecnej ul. Szymanowskiego. Wtedy pod muzeum podlegał także zabytkowy drewniany kościółek św. Wawrzyńca w Parku Miejskim. Dokładnie w 1929 roku rozpoczęła się budowa nowego miejsca dla działającej już instytucji. Zdecydowano, że budynek zaprojektowany przez Alberta Stütza i Herberta Hettlera stanie właśnie przy dzisiejszym pl. Jana III Sobieskiego (ówczesnym placu feldmarszałka Helmuta von Moltkego).

Muzeum Śląskie? W Bytomiu?

Modernistyczny gmach powstał zaledwie w trzy lata. 24 października 1932 roku Muzeum - pod nowym adresem - zostało oficjalnie udostępnione publiczności. Zyskało także nową nazwę - Górnośląskie Muzeum Krajowe. Przez wiele lat bytomska placówka pełniła funkcję muzeum okręgowego, będącego centralną instytucją górnośląskiego muzealnictwa, o niekwestionowanym dorobku i autonomicznym programie. Unikalne kolekcje często miały charakter ponadregionalny. W 1939 roku do Bytomia trafiły zbiory zlikwidowanego przez hitlerowców Muzeum Śląskiego w Katowicach. Z kolei w 1945 roku nastąpiło oficjalne przejęcie instytucji przez władze polskie. Muzeum trafiło w ręce Wojewódzkiego Wydziału Kultury. Nazwano je… po prostu Muzeum Śląskim.

Muzeum Górnośląskie od 1950 roku

Mieszkańcy Bytomia z całą pewnością, przynajmniej z wycieczki szkolnej - pamiętają bytomską ekspozycję przyrodniczą. Albo Galerię Malarstwa Polskiego. To wystawy, które powstały 80 lat temu. 10 maja 1945 roku odbyło się otwarcie wystawy poświęconej powstaniom śląskim. 15 lipca 1945 udostępniono właśnie Galerię Malarstwa Polskiego i stałą ekspozycję przyrodniczą. Niespełna dwa lata później, w 1947 - w muzeum wyeksponowano także elementy archeologiczne i etnograficzne. Dzisiejszą nazwę - Muzeum Górnośląskie w Bytomiu - zyskało dokładnie w 1950.

Młodsza część przejdzie metamorfozę

Dzisiejsze muzeum stanowią dwa zupełnie różne budynki. To wybudowany w latach 1897-1898 eklektyczny budynek zaprojektowany przez Waltera Kerna. Po sąsiedzku stoi część młodsza, czyli modernistyczny gmach przy pl. Jana III Sobieskiego 2, wzniesiony w latach 1929-1930. Teraz, dzięki pozyskaniu wysokiego (ponad 14 mln zł) dofinansowania z Unii Europejskiej, placówka doczeka się spektakularnej metamorfozy.

- Wracamy do starego podziału, oryginalnego podziału, który był 10-dzielny. Okna były dwustrefowe, w każdej strefie było po 5 okien. Wrócimy także do oryginalnej kolorystyki tych okien, która była z elementami zieleni. Będzie także oczyszczenie całej głównej fasady. Będzie wyglądała jak wtedy, gdy udostępniono ją publiczności w 1932 roku. Podcienia zostaną wyremontowane, będzie nowa strefa wejścia głównego, dość zaskakująca, bo częściowo wyjdzie aż do filarów... - wymienia Iwona Mohl, dyrektorka Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu

Muzeum nie przerywa działalności na czas remontu

Co ważne, podczas planowanego remontu w nieco skromniejszej formie, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu pozostanie czynne dla zwiedzających. Oprócz filii przy ul. Korfantego, w remontowanym gmachu będą prowadzone zajęcia w ramach działającego tu Centrum Edukacji.

Taka metamorfoza to spore wyzwanie dla muzealników, których zadaniem jest zadbanie o każdy eksponat w bytomskich zasobach. Pprzygotowania do remontu pracownicy rozpoczęli już wiele miesięcy temu. Z użytku została wyłączona stała ekspozycja "Z życia ludu śląskiego XIX/XX wieku". W tej chwili trwa przenoszenie wszystkich eksponatów do magazynu. Zgodnie z harmonogramem na początku liczne zmiany czekają muzealne wnętrza. Pierwsze prace remontowe mają rozpocząć się już w 4 kwartale tego roku.

Zakres prac remontowych

W ramach inwestycji o łącznej wartości ponad 23 mln zł (w tym ponad 14 mln ze środków unijnych), do szerokiego projektu można zaliczyć następujące prace:

• modernizacja elewacji i podcieni (od strony pl. Sobieskiego),
• termomodernizacja dachu (częściowa) z przywróceniem naświetli,
• wymiana stolarki okiennej,
• nowa strefa wejścia głównego,
• częściowa modernizacja klatki schodowej,
• wymiana instalacji,
• rozbudowa wentylacji i klimatyzacji,
• montaż BMS,
• montaż podnośnika z poziomu IV na antresolę,
• adaptacja, przystosowanie i wyposażenie nowych przestrzeni wystawowych,
• nowe wystawy stałe
• modernizacja kilku istniejących sektorów wystawowych.

Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, oficjalne otwarcie wyremontowanego, modernistycznego gmachu Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu - odbędzie się już w 2027!