Gdy skontaktował się z nami pracownik Panteonu Górnośląskiego (zastrzegający sobie anonimowość), by poinformować nas o mobbingu w tej instytucji, z początku byliśmy sceptyczni.
Mimo iż nieraz krytykowaliśmy Panteon, nasze uwagi dotyczyły kwestii ideologicznych i merytorycznych – to znaczy kryteriów doboru postaci w nim reprezentowanych oraz błędów rzeczowych w ekspozycji. Z niejaką satysfakcją odnotowaliśmy, że wiele spośród naszych zastrzeżeń poskutkowało poprawieniem błędów. To wrażenie wzmocniło upamiętnienie w Panteonie kolejnych postaci, z Kazimierzem Kutzem na czele. Mimo iż pewne kwestie wydawały się poza dyskusją, pozostając niejako nie do ruszenia, nabraliśmy pewnego uznania wobec dyrekcji Panteonu.
Tym większe było nasze zaskoczenie, gdy usłyszeliśmy o praktykach, które nie powinny mieć miejsca nie tylko w szacownej instytucji kultury, ale po prostu u żadnego pracodawcy. Czy te skargi odpowiadały rzeczywistości i w Panteonie Górnośląskim miał miejsce mobbing? Czy – jak twierdził nasz informator – odbyła się tam kontrola Państwowej Inspekcji Pracy? Sprawdziliśmy to drogą oficjalną.
Co wykazała kontrola w Panteonie?
Jak wynika z pisma Okręgowego Inspektoratu Pracy w Katowicach, jakie otrzymaliśmy w odpowiedzi na nasze zapytanie, rzeczywiście w Panteonie Górnośląskim odbyła się kontrola. Została przeprowadzona w okresie od 22 lipca do 5 września 2025 roku. Celem kontroli było sprawdzenie przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym działań podejmowanych przez pracodawcę w zakresie przeciwdziałania mobbingowi.
„W toku kontroli inspektor pracy przedstawił materiały opracowane przez Państwową Inspekcję Pracy służące do badania zjawiska mobbingu oraz udzielał porad prawnych z zakresu mobbingu i innych zagadnień prawa pracy. Z kolei pracownicy sygnalizowali występujące sytuacje konfliktowe, czasami nerwową atmosferę w pracy” – poinformowała nas Państwowa Inspekcja Pracy.
Inspektor pracy zaproponował przeprowadzenie anonimowej ankiety w zakresie mobbingu, która mogłaby pomóc w zdiagnozowaniu problemów. Pracodawca odmówił. Argumentował, że posiada stosowne procedury (w instytucji obowiązuje Regulamin Działań Antymobbingowych) i że rozmowy prowadzone podczas kontroli są wystarczające.
Czy kontrola wykryła nieprawidłowości? W wystąpieniu pokontrolnym znalazły się dwa wnioski dotyczące regulaminu antymobbingowego. Pierwszy dotyczył konieczności wprowadzenia zasad umożliwiających zgłaszanie i obiektywne analizowanie wszystkich sygnałów, także anonimowych. Drugi wskazywał na potrzebę przeprowadzania okresowych, specjalistycznych szkoleń dla pracowników w zakresie stosowania regulacji zawartych w regulaminie.
Kontrola obejmowała również inne obszary, takie jak czas pracy, wypłacanie wynagrodzeń czy prowadzenie dokumentacji pracowniczej. Łącznie inspektor skierował do pracodawcy 27 wniosków i wydał jedną decyzję ustną. To jednak nie wszystko, gdyż niestety Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy w Panteonie Górnośląskim ujawniła wykroczenia, za które nałożono dwa mandaty karne kredytowane.
Kontrola PIP to nie koniec
Jak ustaliliśmy, nie jest to jedyna kontrola odbywająca się w ostatnim czasie w Panteonie Górnośląskim. Kolejną przeprowadza Departament Kontroli Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, jej wyniki powinniśmy poznać jeszcze przed końcem roku. Dotyczy m. in. finansów instytucji.
Przypomnijmy, że przed kilkoma miesiącami Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło, że z końcem 2025 roku zakończy współprowadzenie Panteonu Górnośląskiego. Od 2026 roku Panteon ma być zarządzany (a więc i finansowany) wyłącznie lokalnie – przez Województwo Śląskie, Miasto Katowice i Archidiecezję Katowicką.
Obecnie dyrektorem Panteonu Górnośląskiego jest Ryszard Kopiec. Ściślej – pełni on obowiązki dyrektora. Po wygaśnięciu kadencji, Zarząd Województwa Śląskiego powierzył mu tę funkcję uchwałą z 16 czerwca 2025 roku. Obowiązująca od 18 czerwca decyzja ma charakter tymczasowy – maksymalnie na rok, do czasu powołania stałego dyrektora. Ma to nastąpić w drodze konkursu.
Rozdźwięk w Panteonie
Panteon Górnośląski powstał jako miejsce upamiętnienia wybitnych postaci związanych z historią Górnego Śląska. Jednak już od momentu ogłoszenia jego koncepcji Panteon budził kontrowersje. Krytycy zarzucali mu ideologiczną selekcję postaci.
Chodzi tu o upamiętnianie niemal wyłącznie osób zasłużonych dla polskości i Kościoła katolickiego, z pominięciem innych nurtów tożsamościowych obecnych na Śląsku. Wskazywano więc na brak reprezentacji wielokulturowości regionu – niemal nieobecna jest spuścizna niemiecka, czeska, żydowska czy protestancka, mimo że stanowiły istotny element historii Górnego Śląska.
Jak się dowiedzieliśmy, nawet wewnątrz Panteonu kwestie te budzą kontrowersje i stanowią tam źródło pewnego rozdźwięku. „Pracownicy wielokrotnie sygnalizowali potrzeby i chęci zmian, wprowadzenia wielu ważnych bohaterów w historii Śląska” – słyszymy.
Może Cię zainteresować:
Ministerstwo wycofuje się z Panteonu Górnośląskiego – co dalej z dawną sztandarową instytucją?
Może Cię zainteresować:
