Grzegorz Kulik: Internetowe szamany ślōnskigo jynzyka. „Moja ōma tak niy godała". "Co za gorol to pisoł”

Internet to je nojlepsze, co ludzkość mogła wynojś we ôstatnich stoleciach. Co do tego niy ma żodnych wōntōw. Niystety wszysko mo tyż swoje złe strōny, a do internetu zło strōna to sōm społecznościowe media.

Bogosławiyństwo i przeklyństwo

Społecznościowe platformy dały głos niy ino tym, co ciepiōm we świat dezinformacyjo, ale tyż wszyskim inkszym ludziōm na świecie. Na naszym ślōnskim placu to ôznaczo, że w świat swoje myśli mogōm wysyłać bez przikłod rozmajci ludzie, co majōm ôpinije na tymat ślōnskigo jynzyka, ale niy majōm wiedze. Ôni sōm trocha jak ci, co myślōm, że ziymia je plaskato. To znaczy znajōm kōncek cołkij rzeczywistości - jak sie stoji na ziymi, to sie niy widzi jeji krziwizny - i miyniōm, że wiedzōm wszysko.

Kej sie niy wiy wszyskigo, ale sie niy mo problymu ze nowymi informacyjami, to sie mo zdrowy stōsōnek, a kożdy dziyń sie wiy coś nowego. Tacy ludzie ale rzodko coś padajōm we społecznościowych mediach. W nich nojwiyncyj we tastatura klupiōm gynau ci, co mało abo nic niy wiedzōm, bo muszōm przeprzić świat, że ôni majōm recht.

Skuli tego we ślōnskich społecznościowych mediach je połno głosōw ôd ludzi, co sie ich rozmajcie mianuje. Jo ich nazywōm „szamany”, ale inksi padajōm, że to sōm klugszajsery, mōndroki abo sorōnie. Ôstanymy przi tym mojim.

Zbiorowe rzykanie

Szaman ślōnskigo jynzyka nojczyńścij zno kōncek tego jynzyka ôd ōmy i możno dwudziestu inkszych ôsōb. Szaman niy czyto ślōnskij literatury, a w dōma mo dwie abo trzi ksiōnżki po naszymu, żeby dobrze wyglōndało. Szaman swoje ôpinije wyrobio sie na bazie tego, co piszōm inksze szamany we zbiorowym rzykaniu na rozmajtych grupach na Facebooku. Nojsrogszy autorytet do niego to sōm szamany, co napisały jakoś ksiōnżka. Ôna niy musi być - i nojczyńścij niy je - ô ślōnskim jynzyku, bo we gowie ôd szamana napisanie ksiōnżki we bele jakim jynzyku i ô bele czym to je autōmatycznie dowōd na znajōmość ślōnskij godki.

Szaman miyłuje mity. „Kedyś sie godało dobrze, a dzisiej źle”. „dobry ślōnski to taki, co go Poloki niy zrozumiōm”, „ślōnsko godka sie dzieli na polske, niymiecke i czeske słowa”, „jak jakeś słowo je tyż we polskim, to we ślōnskim trza na nie znojś jakeś inksze” i tak dalij. Te mity wynikajōm ze kōmpleksu polskości, co żgo szamana we postrzodku. Ône niesōm mu ale pokōj, bo dziynki nim może durch stoć na swojim niypolskim zoklu i patrzeć z wiyrchu na Polokōw.

Szaman swoje ôpinije wyrobio sie na bazie tego, co piszōm inksze szamany we zbiorowym rzykaniu na rozmajtych grupach na Facebooku. Nojsrogszy autorytet do niego to sōm szamany, co napisały jakoś ksiōnżka.

Grzegorz Kulik

Tajymnica ślōnskigo jynzyka

Bo szaman sie rod stawio nad inkszymi. Jeźli ôboczy we internecie ślōnski tekst na tysiōnc słōw, to bydzie sie jargać ô dwa, co mu sie niy spodobały, bo „moja ōma tak niy godała, co za gorol to pisoł”. Dziynki tymu durch może być zicher, że ôn zno tajymnica ślōnskigo jynzyka lepij niż reszta. Kej trefi na argumynta ze zdrzōdłami, to ôbśmiyje dyskutanta, bo „przeca ty ani po ślōnsku niy umiysz”. No bo przeca co ôn bydzie czas tracić na kogoś, fto niy rozumiy, że szaman przeca mu prōbuje przekozać ździybko tajymnice. Kej sie ale szamanowi ôdpowiy tak samo, to tyn sie zaroz zwarzi i mo sie wroga do kōńca życio.

Nojśmiyszniyjsze we tym wszyskim je to, że szaman mo dycki tyla do powiedzynio, ale niy mo żodnego znaczynio do ślōnskigo jynzyka ani ślōnskij kultury. Facebook je tak zbudowany, że zuperklugowe mōndrości ôd szamana tracōm sie tak wartko, jak sie pokazujōm. Facebook sie tyż starzeje społym ze szamanym i kożdy rok coroz mynij modych ludzi mo ze szamanym kōntakt. We gowach nastympnych pokolyń ôstanie bez to ino to, co my fizycznie dzisiej wyrobiyli, a niy ulotne medykacyje i kuglarstwo. I dziynka Bogu.