Babilon Berlin po śląsku. Historyczny manifest nowoczesności Zabrza. Hotel Admiralspalast:: od środka

Hotel Admiralspalast to skarb zabrzańskiego modernizmu. Zabrzańskiego i zarazem śląskiego. Bo choć 99,9% osób myślących, mówiących i piszących o przedwojennym modernizmie na Śląsku ma przed oczyma modernę Śląska w granicach II Rzeczpospolitej, to modernizm rozkwitał przecież także po drugiej, niemieckiej stronie granicy. I był co najmniej równie interesujący jak ten polski. Architekturą modernistyczną najwyższych lotów może więc pochwalić się i Zabrze. Admiralspalast jest jego jednym z najwspanialszych przykładów. Dowód? Zobaczcie te zdjęcia.

W drugiej połowie lat 20. XX wieku urbanistów i architektów zafascynowała idea śląskiego Tripolis, to znaczy integracji Bytomia, Gliwic i Zabrza w jedno Trójmiasto. W ramach tej koncepcji rywalizowały ze sobą dwa warianty jego centrum - jednego wspólnego bądź trzech odrębnych centrów reprezentacyjnych. Wygrała ta druga - w każdym z miast miało powstać nowoczesne, ukształtowane z nadzwyczajnym rozmachem centrum. Wyrazem przymiarki do stworzenia takiego, nad wyraz ambitnego centrum Zabrza, miała być budowa nowoczesnego hotelu.

Pierwszym wydarzeniem, stanowiącym manifest nowoczesności a zarazem wyraz wielkomiejskich aspiracji Zabrza, była budowa hotelu „Admiralspalast”, późniejszego hotelu „Monopol”, przy ulicy Wolności - czytamy w książce "Architektura modernistyczna w Zabrzu" (opracowanie merytoryczne Tomasz Wagner).

I tak narodził się kultowy zabrzański hotel, dzieło architektów Richarda Bielenberga i Josefa Mosera z Berlina. Tandem ten, mający w portfolio m.in. ekspresjonistyczny hotel Haus Nürnberg (dziś Ellington Hotel) w stolicy Niemiec, zaprojektował zabrzański hotel zabrzański hotel w stylu art deco. Zrealizowany w latach 1924–28 w stylu art deco, zdradzał inspiracje amerykańskimi drapaczami chmur, tzw. szkołą chicagowską.

Charakterystycznym elementem hotelu była (i jest nadal ) spłaszczona kopuła o 11-metrowej średnicy, wieńcząca jego zaokrąglony narożnik. Co ciekawe, ta bez mała wizytówka Admiralspalast mogła wyglądać zgoła inaczej, tzn. być stożkiem (jak przewidywał alternatywny projekt). Kopuła poza przydawaniem budynkowi estetyki, pełniła też funkcję użytkową - prowadziła na dach. Z kolei zlokalizowany tam taras miał posiadać walory nie tylko widokowe - umieszczono na nim restaurację-ogród.

Ekspresjonistycznym detalem, a zarazem znakiem rozpoznawczym hotelu, jest pięć głów z rysami symbolizującymi kontynenty. Do dziś we wnętrzach zachował się szereg interesujących detali, sztukaterii, piękna stolarka drzwiowa i klatka schodowa z szybem windy będące pozostałością klimatu „złotych lat dwudziestych” - dodaje Tomasz Wagner.

Hotel Admiralspalast (który po II wojnie światowej stał się kolejno hotelami: Prezydent, Przodownik i Monopol) wpisany jest do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego. Jednak od lat domaga się gruntownego remontu. Jak podaje serwis zabytek.pl:

W latach 1950-1970 wnętrza hotelu przechodziły niewielkie remonty. W 1982 r. odbito tynki elewacji. Największe przebudowy budynku miały miejsce w latach 90. XX w. W 1995 r. wykonano remont pomieszczeń na drugiej kondygnacji i zmieniono wystrój wnętrz na potrzeby salonu gier. Znacznych przekształceń hotelu dokonano w 1997 r. Wówczas pomieszczenia piwniczne i pierwszego piętra dostosowano na potrzeby banku. W krótkim czasie hotel stał się jednak pustostanem, co wpłynęło na jego zły stan techniczny. Ostatni remont elewacji odbył się w 2012 r.

Przed rokiem właścicielem Admiralspalast stało się miasto Zabrze. Jak zapowiadają jego władze, prace modernizacyjne pozwolą nadać obiektowi nowe funkcje i udostępnić go mieszkańcom. Remont i modernizacja mają zostać przeprowadzone według projektu zespołu architektów Konior Studio.

Środki na remont i modernizację Admiralspalast miasto uzyskało z programu rozwojowego Polski Ład. Przewidywany, ostateczny termin zakończenia prac to kwiecień 2025 roku. Być może inwestycję uda się sfinalizować wcześniej.

Niemiecka architektura międzywojennego Śląska

Może Cię zainteresować:

Druga głowa smoka: niemiecki Górny Śląsk międzywojenny i jego modernistyczna architektura

Autor: Tomasz Borówka

24/06/2022

Enklawa willowa w Zabrzu

Może Cię zainteresować:

Z cyklu "Przedwojenna deweloperka z godnością"... Gdybym był Lukasem Podolskim, zamieszkałbym w Zabrzu w tym właśnie magicznym miejscu

Autor: Marcin Zasada

04/07/2022

Wilcze Gardło

Może Cię zainteresować:

Wilcze Gardło - relikt historii Śląska w XX wieku. Czy zdjęcia z drona potwierdzają to, co mówi legenda?

Autor: Tomasz Borówka

02/01/2023

Subskrybuj ślązag.pl

google news icon

czytaj więcej:

Dokumentacja Bulwaru w Bytomiu przed wyburzeniem

Kto i po co fotografował bytomski Bulwar przed wyburzeniem?

Zandka, Zabrze

Familoki między 100-letnimi platanami. Osiedle Zandka

Wilcze Gardło

Wilcze Gardło. Czy mroczna legenda osiedla jest prawdziwa?

Albert Einstein Wikimedia Commons

Co łączy Einsteina z Raciborzem? Pewne ciekawe zlecenie

15 najważniejszych dzieł moderny na Śląsku

15 najwybitniejszych dzieł moderny na podzielonym Śląsku

Grzegorz piątek

Autor głośnej książki o Gdyni w czwartek w tyskim muzeum

Rynek w Chorzowie bez estakady

Jak chorzowski rynek stanął na drodze rozwoju Polski Ludowej