Był w Chorzowie nowoczesny kompleks sportowy. Otwarty blisko 100 lat temu. Dziś jest tam… centrum handlowe

115 lat temu powstał klub VfR Königshütte

Najpierw powstał klub. 22 sierpnia 1910 założono Verein für Rasenspiele Königshütte (Królewskohuckie Towarzystwo do Gier na Trawie). Był to pierwszy klub piłkarski w dzisiejszym Chorzowie. Równocześnie z sekcją piłkarską powstały także sekcje tenisa ziemnego i lekkoatletyczna. Swoje pierwsze mecze drużyna VfR rozgrywała na boisku „na Pniokach”, między dzisiejszymi ulicami Karola Miarki i Wincentego Janasa w Chorzowie.

Klub już w 1911 roku wystartował w w rozgrywkach o mistrzostwo Górnego Śląska i debiutanckim sezonie zajął drugie miejsce, a po mistrzostwo Górnego Śląska po raz pierwszy drużyna VfR sięgnęła w 1920 r. W Po podziale Górnego Śląska między Polskę i Niemcy, Królewska Huta znalazła się w II RP. W 1923 r. zmieniono więc nazwę klubu na Amatorski Klub Sportowy Królewska Huta, później Chorzów. Klub przystąpił do polskich rozgrywek i w 1924 r. zdobył mistrzostwo Górnego Śląska.

W swoje długiej historii klub zresztą wielokrotnie zmieniał nazwę. Występował jako: F. V. Germania Königshütte, Chorzowianka Chorzów, Zrzeszenie Sportowe Budowlani Chorzów, , Amatorski Klub Sportowy Stal Kościuszko Chorzów, Konstal Chorzów, Amatorski Klub Sportowy Chorzowianka Chorzów. Obecnie kontynuatorami tradycji Zielonych Koniczynek są: AKS Wyzwolenie Chorzów i T.S. AKS Chorzów.

Stadion na Górze Redena otwarto w 1927 r.

Budowa sportowego kompleksu na Górze Redena (Wyzwolenia) w ówczesnej Królewskiej Hucie rozpoczęła się w maju 1926 r. Stadion Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Obronnego, bo taką nazwę nosił na początku, został uroczyście otwarty 2 października 1927 r. W inauguracyjnej ceremonii brali udział m.in. ówczesny prezydent RP Ignacy Mościcki oraz wojewoda śląski Michał Grażyński. Tak o tym obiekcie pisała ówczesna prasa:

Budowa Stadionu sportowego, pod który gmina miasta udzieliła plac odpowiedni w parku Kościuszki, 800 m. w kwadratowej przestrzeni, oraz 20000 zł. gotówki. Nadto radca Budownictwa miejskiego, inż. Ćwiżewicz bezinteresownie podjął się przeprowadzenia całej budowy. Składki, zebrane w mieście, szkołach i instytucjach, przyniosły 30000 zł. Ministerstwo W. R. i O. P. wyasygnowało 20000 zł., w formie bezzwrotnej zapomogi, Sejm Śląski w podobnej formie 150000 zł. Razem na początek Komitet dysponował sumą 220000 zł. Roboty rozpoczęto w jesieni 1926 r., zatrudniono zaraz 100 ludzi. Wykończono dotychczas następujące obiekty:

- boisko piłki nożnej, z bieżnią na 410 m.x 6 m. x 2 m.
- małe boisko, przeznaczone na rożne gry sportowe,
- budynek zarządu.
- plaża słoneczna,
- kabiny publiczne dla startujących,
- pływalnia z dużym i małym basenem,
- pole do rzutów i ćwiczeń wojskowych z torem przeszkód oraz boiskiem oddzielnym,
- korty tenisowe,
- trybuna dla widzów 8-10 tys. miejsc,
- boisko do gry w krokieta”.

Na nowym stadionie do 1929 roku grał Ruch Chorzów (jeszcze jako Ruch Wielkie Hajduki), który swojego stadionu przy dzisiejszej ul. Cichej w Chorzowie doczekał się dopiero w 1935 r. Pierwsze lata sportowego obiektu na Górze Redena stały jednak pod znakiem zawodów lekkoatletycznych, występowali tam m.in. dyskobolka Halina Konopacka czy biegacz Janusz Kusociński.

AKS Chorzów na nowym stadionie

Stadion stał się domem AKS Chorzów dopiero w 1936 r. Wtedy zaczęły się najlepsze czasy piłkarskiej sekcji klubu. W 1937 roku klub zdobył wicemistrzostwo Polski, ustępując jedynie Cracovii i wyprzedzając lokalnych rywali z Ruchu Hajduki Wielkie. W kolejnych latach AKS trzykrotnie zdobywał brązowe medale mistrzostw Polski oraz tytuły mistrzowskie Górnego Śląska ( Gauliga Oberschlesien) w czasie II wojny światowej.

W pierwszy powojennych latach piłkarska drużyna AKS Chorzów należała do najlepszych w Polsce. W 1946 r. Zielone Koniczynki zwyciężyły w rozgrywkach klasy A, zdobywając tytuł mistrza Górnego Śląska. Klub dwukrotnie uczestniczył w nieligowych Mistrzostwach Polski (1946 i 1947), zdobywając dwukrotnie trzecie miejsce. Później grał siedem sezonów w reaktywowanej po wojnie I lidze (1948-1954). W 1951 r. dotarł do półfinału Pucharu Polski.

Jednak, podobnie jak w czasach międzywojennych, klub był dyskryminowany za swoje niemieckie pochodzenie i sportowe sukcesy w czasach II wojny światowej. Były problemy z sędziami, działaczami PZPN, kibicami a nawet piłkarzami innych drużyn. Znane są przypadki pobicia piłkarzy AKS-u lub nawet uprowadzenia – bramkarz Mrugała został porwany przez „nieznanych sprawców” przed jednym z meczów z Polonią Bytom, a następnie wypuszczony wiele kilometrów od stadionu.

Upadek klubu i stadionu AKS Chorzów

AKS Chorzów nie doczekał się także bogatego „sponsora”. Klub trafił „pod opiekę” branży budowlanej (w latach 1949-1956 występował jako Zrzeszenie Sportowe Budowlani Chorzów), która nie miała takich funduszy jak chociażby górnictwo. W 1954 r. AKS spadł do II ligi, a po czterech latach na zapleczu piłkarskiej elity jeszcze niżej. I już nigdy nie zagrał ani w I, ani II lidze. W 2002 r. AKS Chorzów postawiono w stan likwidacji i powstały dwa inne podmioty - T.S. AKS Chorzów i AKS Wyzwolenie Chorzów. Ten drugi klub kontynuuje piłkarskie tradycje Zielonych Koniczynek, obecnie gra w siódmej klasie rozgrywkowej (Klasa A, grupa katowicka).

W innych dyscyplinach sportowych, szczególne sukcesy odnosiły sekcja piłki ręcznej. Mężczyźni siedmiokrotnie zdobyli tytuł Mistrza Polski, a kobiety pięciokrotnie. Z kolei lekkoatleci AKS-u wielokrotnie zdobywali medale na zawodach krajowych i międzynarodowych.

W latach 50. dwukrotnie spłonęły drewniane trybuny stadionu, a przyczyn pożarów nigdy nie wyjaśniono. Niektórzy do dziś twierdzą, że to nie był przypadek i wiążą te pożary z dyskryminowaniem chorzowskiego klubu. Pod koniec lat 50. XX wieku AKS Chorzów trafiał jednak pod opiekę Huty Kościuszko. Wtedy też rozpoczęły się remonty obiektu na Górze Redena. Powstała m.in. nowa trybuna czy nowy pawilon sportowy.

Po przemianach ustrojowych huta nie miała już jednak pieniędzy ani na klub, ani na stadion. Teren został ostatecznie sprzedany francuskiej firmie Carrefour i w latach 2004-2005 zbudowano tam Centrum Handlowe AKS. Trochę sportu tam jednak zostało. W samym centrum mieści się fitness klub, a obok są korty do padla.

Kluby T.S. AKS Chorzów oraz AKS Wyzwolenie Chorzów korzystają ze Stadionu Miejskiego przy ul. Lompy w Chorzowie.