Grzegorz Kulik: Sztuczno inteligyncyjo. Wszysko je do ludzi, ale trza używać z gowōm

Kej John McCarthy wymyśloł we 1955 roku termin „sztuczno inteligyncyjo”, to chyba niy przeszło mu bez gowa, jak ôna bydzie wyglōndać siedymdziesiōnt lot niyskorzij.

Abo mōm pedzieć: „jak bydzie wyglōndać to, co nazywōmy »sztuczno inteligyncyjo«”, bo trza klarownie podsztrychować, że żodnyj sztucznyj inteligyncyje tak naprowda niy mōmy. Cyntralno cycha ôd inteligyncyje to je rozsōndność. Ôna nōm prziwolo na wyciōnganie wnioskōw ze naszych ôbserwacyji. Skuli nij wiymy bez przikłod, że kamiyni sie niy jy i niy trza tego żodnymu tuplikować.

Inteligyncyjo bez rozumu

Te norzyńdzia, co je teroz mōmy, ône niy majōm w sobie rozsōndności; w nich je ino statystyka. Skuli tego we wyszukowaniu Google podsumowanie poradzi nōm pedzieć, że podug naukowcōw dobrze jeś jedyn kamiyń na dziyń. Jak sie do ChatGPT wkleji adresa strōny, co niy istniyje, i koże mu napisać podsumowanie, to ôn je zrobi na bazie tego, co je we samyj adresie. Wszysko to dostowōmy we wypowiedziach, co majōm klang, choby jejich autōr sie perfekt znoł na rzeczy (z drugij strōny znōm niyjednego człowieka, co tyż tak robi).

Ôkrōm norzyńdzi, co skłodajōm słowa, dorobiyli my sie tyż takich, co poradzōm tworzić ôbrozki, filmy i muzyka. Ône tyż sie nazywajōm „sztuczno inteligyncyjo” i tak samo niy rozumiōm nic z tego, co robiōm. Za przikłod weźmy artykuł na Ślązagu ôd Petra Wiescholka ô historyji „Hanki” ze Siymianowic zilustrowany – niych mi autōr wyboczy – ôszkliwym ôbrozkym stworzōnym we jakimś gyneratorze. Kobiyta z lewyj mo trzi rynce, ta we postrzodku mo piyńć palcōw, ale żodyn ś nich to niy je kściuk, za niōm siedzi nastympno, co mo abo dwa kściuki, abo dwa złōmane palce, synek po prawyj wyrosto chopowi z nogi, a przi tym żodno ze tych gymbōw niy zachynco do przeczytanio artykułu.

Tōż „sztuczno inteligyncyjo”, chocioż mo wiyncyj statystyk napakowane, ôna je tak naprowda tak samo tympo jak mikrowela abo pralka. Bez to powinno sie jōm traktować jak ajnfachowo maszina, a niy jak drugigo człowieka. „Sztuczno inteligyncyjo” powinna pōmogać we robocie, a niy jōm zastympować. Na Ślązagu gynerowany bōł tyż stary chop ze epoletami polskigo lojtnanta abo amerykańskigo jednoroła we tekście ô nowiydzce marszałka de Gaulle'a we Zobrzu i ufoki, co prōbujōm udować ludzi, we artykule ô lodach. We internecie sōm tysiōnce lepszych, darmowych ilustracyji ze richtich ludźmi, co by dō nich lepij pasowały, ale niystety były ôpublikowane ze tymi gynerowanymi ôbrozkami, co z kożdym miesiōncym sie robiōm coroz barzij żōłte. Swojōm drōgōm po angelsku sie na ta żōłć we gynerowanych ôbrozkach godo „piss filter”, co ôznaczo „jscochowy filter”.

Grzegorz Kulik

Sama SI niy ma zło

Niy spokopcie mie źle. Jo niy je ze tych, co cołke „SI” ôdciepujōm. Jo sōm na swojim kanarze na YouTube ôpublikowoł dwie śpiywki, co były stworzōne we gyneratorze muzyki. Dziwiōm mie dycki ci wszyscy ludzie, co wrzeszczōm, że graficy, aktorzi, filmowcy, pisorze stracōm robota skuli tego. Po piyrsze niy stracōm, ino bydōm po prostu inakszyj robić, a po druge technologiczny postymp ôd zawsze zmiynioł fachy.

Mie ale tropi tyndyncyjo do zastympowanio myślynio „sztucznōm inteligyncyjōm”. „Wiela moga jeś kamiyni?”, „zrōb mi ôbrozek do artykułu”, „napisz mi post, co dymaskuje łgarstwa politycznego wroga” i tak dalij. Kożde norzyńdzie je do ludzi, ale to durch je norzyńdzie, a niy zastympstwo. Na jednym trefie, coch na nim niydowno bōł, jo widzioł plakaty ôd jakijś fiyrmy ze grafikami gynerowanymi we ChatGPT. Na zicher sie dōmyślocie, że mie niy przekōnały.

Bryja SI i ôszydzanie ludzi

We ôstatnich miesiōncach internet je coroz barzij zalywany rozmajtymi absurdalnymi ôbrozkami i wideo niskij jakości. Na to sie pado „AI slop”, to znaczy „bryja SI”. Te treści tworzōm ludzie, co niy chcōm sie narobić, a chcōm zarobić na klikach. We amerykańskim magazynie „New York” spytali chopa z Kynije, co ôn gynau take treści tworzi, jak wyglōndo u niego procedura. Pedzioł, że we ChatGPT wpisuje bez przikłod „Napisz mi 10 ôpisōw ôbrozkōw z Jezusym, co prziniesōm srogi ruch na Facebooku” (ewidyntnie kreatywność to niy ma ôd niego nojmocniyjszo strōna), a potym kożdy z tych ôpisōw wciepuje do gyneratora ôbrozkōw. Ôpublikuje wielaś takich belejakich ôbrozkōw na dziyń i możno keryś chyci.

Gorzij je ale, jak sie znojdujōm tacy, co używajōm „sztucznyj inteligyncyje” do ôszydzanio ludzi. Jak sie chciało nałgać wcześnij, to trza było ekstra przedsia napisać artykuł, edytować fotografijo abo potnōńć film. Dzisiej wyszklić cołke społeczyństwa idzie za darmo i bez żodnego bildōnku. Stworzynie ôbrozka zapłakanego bajtla, kej kajś doszło do katastrofy, i ôbskarżynie politycznego wroga ô niysporo reakcyjo to dzisiej pora klikōw.

Szansa do ślōnskigo jynzyka

Z drugij strōny myśla, że te norzyńdzia dowajōm nōm sroge możliwości. Robi sie teroz nad modelami do niskozasobowych jynzykōw. Take modele to je gynau to samo co ChatGPT i inksze: idzie dō nich pisać i ône ôdpowiadajōm. Niskozasobowe jynzyki to take jak ślōnski: niy pisze sie w nich tyla co po angelsku, hiszpańsku abo polsku i bez to niy ma tyla treści, co jōm by szło użyć do wytrynowanio modelu. Ze wszyskich jynzykōw na świecie wiynkszość to sōm niskozasobowe, tōż fest potrzebne sōm nowe techniki budowanio dō nich modelōw, żeby niy ôstały ze zadku.

Take modele poradzōm niy ino ôdpowiadać na pytania abo gynerować ôbrozki, ale tyż przekłodać z jednego jynzyka na inkszy. Dziynki tymu ludzie, co używajōm rozmajtych małych jynzykōw, ôni mogōm mieć przistymp do treści ôryginalnie pisanych we srogich.

Tōż jak ze wszyskim w życiu: wszysko idzie używać, ale trza to robić z gowōm.