Maciej Mischok: Julius Carl Raschdorff (1823–1914) Architekt europejskiego formatu z serca Śląska

Julius Carl Raschdorff był jednym z najwybitniejszych niemieckich architektów drugiej połowy XIX wieku, znanym przede wszystkim jako twórca monumentalnej berlińskiej katedry (niem. Berliner Dom). Urodził się 2 lipca 1823 roku w Pszczynie – mieście o bogatej historii i kulturze, położonym w sercu Górnego Śląska.

W czasach jego młodości Pszczyna znajdowała się pod panowaniem książęcej rodziny Anhalt-Köthen-Pless, rezydującej w miejscowym zamku. Ród ten nie tylko nadawał miastu arystokratyczny charakter, lecz także wspierał rozwój edukacji i sztuki. To właśnie w takim środowisku – pełnym szlachetnych tradycji, elitarnej edukacji i mecenatu kulturalnego – kształtowała się estetyczna wrażliwość przyszłego architekta.

Pszczyna mogła poszczycić się renomowanym systemem edukacji – działała tu m.in. szkoła łacińska założona w 1742 roku, która przez ponad sto lat kształciła młodzież z całego regionu. Raschdorff ukończył gimnazjum w Gliwicach w 1842 roku, po czym rozpoczął studia w renomowanej Berlińskiej Akademii Budownictwa (niem. Bauakademie), które trwały do 1853 roku.

Już na początku swojej kariery Raschdorff odnosił sukcesy. 1 listopada 1854 roku objął stanowisko drugiego budowniczego miejskiego w Kolonii, a w 1864 roku awansował na pierwszego budowniczego miejskiego. Znacznie przyczynił się do rozwoju miasta, m.in. odnowił centrum kulturalne – dom tańca Gürzenich (1854–1859) oraz ratusz. W 1856 roku wygłosił wykład na Wystawie Światowej w Paryżu, poświęcony nowym technikom budowlanym. W latach 1876–1880 zrealizował projekt monumentalnego budynku Ständehaus w Düsseldorfie, który później stał się siedzibą landtagu Nadrenii Północnej-Westfalii. W 1878 roku został profesorem architektury na Technische Hochschule w Berlinie, gdzie wykładał do 1914 roku.

W 1859 roku poślubił Jenny Petitpierre (ok. 1830–1902). Przed ślubem miał z nią dwóch synów: Otto (1854–1915) i Franza (1858–1888). W 1872 roku opuścił stanowisko w urzędzie, by pracować jako niezależny architekt. W 1878 roku przeniósł się do Berlina, gdzie objął profesurę inżynierii lądowej i wodnej na Technische Hochschule Charlottenburg. Pracował tam do 1914 roku, kiedy przeszedł na emeryturę. Zmarł wkrótce potem i został pochowany w honorowym grobie na berlińskim cmentarzu Dorotheenstädtischen Friedhof II. Jego syn Otto Raschdorff również został architektem i był bliskim współpracownikiem ojca. W Düsseldorfie w latach 60. XIX wieku nazwano jego imieniem ulicę w dzielnicy Garath.

Spuścizna wybitnego architekta

W ciągu kariery zaprojektował ponad 200 budowli, z czego około 100 zrealizowano w ponad 40 lokalizacjach w Niemczech i za granicą. Choć wiele z nich nie przetrwało do naszych czasów – zniszczonych przez wojny lub zmiany cywilizacyjne – spuścizna Raschdorffa żyje w podręcznikach i na uczelniach jako cenny materiał do nauki historii architektury XIX wieku.

W 1895 roku jego zasługi uhonorowano portretem z brązu autorstwa Adolfa Brütta, umieszczonym w berlińskiej katedrze. Rok później otrzymał złoty medal na Wielkiej Wystawie Sztuki w Berlinie. Zmarł 13 sierpnia 1914 roku i został pochowany na cmentarzu Dorotheenstädtischer Friedhof II w Berlinie, w grobie honorowym. Jego syn Otto Raschdorff kontynuował rodzinne dziedzictwo jako architekt i najbliższy współpracownik ojca.

Wybrane dzieła Juliusa Carla Raschdorffa

Dorobek Raschdorffa obejmuje wiele typów budowli: sakralnych, publicznych, edukacyjnych, rezydencjalnych i przemysłowych. Oto wybrane z nich:

  • Katedra Berlińska (niem. Berliner Dom) (1894–1905) – monumentalna świątynia w sercu Berlina, szczytowe osiągnięcie niemieckiego neobaroku.
  • Budynek parlamentu pruskiego Nadrenii w Düsseldorfie (1876–1880) – dawna siedziba sejmu prowincjonalnego, obecnie muzeum sztuki współczesnej.
  • Kaplica grobowa Henckel von Donnersmarcków w Świerklańcu (1895–1897) – neorenesansowe mauzoleum.

  • Kościół anglikański św. Jerzego w Berlinie (1884–1885) – świątynia w ogrodzie zamku Monbijou.

  • Wieża kościoła niemieckiego (szwed. Tyska kyrkan) w Sztokholmie (1879) – przykład transnarodowego zaangażowania w architekturę sakralną.

  • Muzeum Wallraf-Richartz w Kolonii (1861) – współautorski projekt jednego z pierwszych muzeów miejskich w Niemczech.

  • Nowy gmach Politechniki Berlińskiej w Charlottenburgu (niem. TU Berlin) (1878–1884) – projekt z Richardem Lucae i Friedrichem Hitzigiem.

  • Mauzoleum cesarza Fryderyka w Poczdamie (1890) – miejsce pochówku cesarza Fryderyka III i cesarzowej Wiktorii.

  • Budynek poczty i telegrafu w Münsterze (1878–1880) – przykład monumentalnej architektury administracyjnej II Rzeszy.

  • Gürzenich w Kolonii – renowacja domu tańca i ratusza (1854–1859), wzorowo przeprowadzona konserwacja średniowiecznych zabytków.

Choć wiele z tych imponujących dzieł nie przetrwało do współczesności, kunszt architektoniczny Raschdorffa nadal żyje – w podręcznikach, wykładach i analizach na uczelniach technicznych i uniwersytetach w całej Europie. Jego dorobek stanowi nie tylko świadectwo rozwoju XIX-wiecznej architektury, lecz także trwały ślad śląskiego dziedzictwa w kulturze europejskiej.

Josef II i Friedrich II

Może Cię zainteresować:

Tajemnicze spotkanie hrabiego von Falkensteina w Nysie. Co uradzili Józef II i Fryderyk Wielki w 1769 roku?

Autor: Maciej Mischok

25/07/2025

„100 pereł na 100-lecie” to publikacja o duchowym dziedzictwie Śląska

Może Cię zainteresować:

„100 pereł na 100-lecie” Archidiecezji Katowickiej, czyli śląskie dziedzictwo wiary w 100 odsłonach. Recenzja

Autor: Maciej Mischok

20/07/2025

Motocykl MOJ 130 model 1938

Może Cię zainteresować:

Katowice? A to ciekawe! Czy Śląski Harley jest legendą? Historia Gustawa Różyckiego i motocykla MOJ 130

Autor: Maciej Mischok

23/05/2025

Subskrybuj ślązag.pl

google news icon
Reklama