Ruda Śląska. Spotkanie kultur: Wydarzenie z udziałem Joanny Helander i Bo Perssona w Muzeum Historii Polski Ludowej

Obiekt Muzeum Historii Polski Ludowej, mieszczący się w zabytkowym budynku dawnego folwarku, stanowi ważny punkt na mapie kulturalnej Rudy Śląskiej. Inicjatywa związana z jubileuszowym wydarzeniem z 13 czerwca 2025 r. wpisuje się w szerszą strategię wspierania lokalnej pamięci historycznej.

Muzeum Historii Polski Ludowej w Rudzie Śląskiej – Bielszowicach jest najstarszym i największym muzeum w Polsce, pokazującym życie społeczne w latach 1945–1989. Powstało na miejscu folwarku Dwór Nowa Ruda, który stworzyła w 1890 roku rodzina von Ballestrem. Po wojnie majątek przeszedł na własność Skarbu Państwa i został zmieniony w Państwowe Gospodarstwo Rolne. Po zamknięciu PGR-ów folwark popadał w coraz większą ruinę, do momentu, gdy przeszedł w ręce prywatne. W ciągu kilku lat miejsce zostało odbudowane i przekształcone w Muzeum PRL-u. W 2023 roku nazwa została zmieniona na obecną.

Spotkanie z Joanną Helander i Bo Perssonem 13 czerwca

Plan spotkania został opracowany tak, aby zapewnić uczestnikom zarówno oficjalny charakter uroczystości, jak i możliwość pogłębionej refleksji nad przekazem artystycznym.

Joanna Helander jest nie tylko fotografką, ale też reżyserką filmów dokumentalnych, pisarką i tłumaczką. Wiele jej prac odnosi się do życia codziennego w PRL-u, którego była wyjątkową dokumentalistką. W listopadzie 2014 r. został jej przyznany tytuł Honorowej Obywatelki Miasta Ruda Śląska. Joanna Helander od wielu lat współpracuje z Bo Perssonem, szwedzkim reżyserem, filozofem, antropologiem i tłumaczem. W latach 70. badał reżimy totalitarne funkcjonujące w Europie Środkowej, co znalazło wyraz w jego twórczości artystycznej.

Program:

• 10:00 – oficjalne otwarcie
• 10:30 – konferencja prasowa. Uroczyste rozpoczęcie wydarzenia przez przedstawicieli Fundacji Minionej Epoki oraz Urzędu Miasta Ruda Śląska. Prezentacja celów wydarzenia oraz omówienie przygotowań do obchodów jubileuszowych. Przedstawiciele organizatorów przekazują informacje dotyczące ekspozycji oraz zapowiedzi przyszłych inicjatyw edukacyjnych.

• 11:00 – Prezentacja wystawy Joanny Helander „Anioły, koksownie i inne cuda”. Artystka zaprezentuje wyselekcjonowaną kolekcję fotografii dokumentalnych, ilustrujących codzienność okresu PRL. Wystawa ukazuje zarówno elementy architektury, jak i intymne sceny z życia mieszkańców, stanowiąc wizualny archiwum tamtego czasu. Wystawa jest czynna do 30 września.

• 11:30 – panel dyskusyjny z udziałem Bo Perssona. Reżyser Bo Persson wygłosi wykład, w trakcie którego omówi znaczenie przekazu artystycznego w kontekście historycznym oraz kulturowym. Dyskusja, prowadzona w formie moderowanej, skupi się na roli dialogu międzykulturowego, w którym obecne są zarówno polskie, jak i szwedzkie inspiracje.

• 12:30 – zakończenie oficjalnej części oraz sesja pytań od publiczności, umożliwiająca zwiedzającym zadawanie pytań i wymianę refleksji.

Prezentacja artystyczna i panel dyskusyjny

Wydarzenie stanowi platformę do prezentacji osiągnięć artystycznych oraz refleksji nad dziedzictwem historycznym. Wystawa Joanny Helander prezentuje fotografie, które dokumentują rzeczywistość życia w okresie Polski Ludowej. Prace te, wykonane z dbałością o detale, oddają atmosferę tamtych czasów oraz podkreślają wartość pamięci wizualnej. Znaczące elementy ekspozycji obejmują ujęcia miejskich pejzaży, scen rodzinnych i pracy społecznej, co pozwala widzom na zanurzenie się w minioną epokę.

Panel dyskusyjny prowadzony przez Bo Perssona ma za zadanie ugruntować przekaz artystyczny poprzez analizę historyczno-kulturową. W ramach dyskusji zostaną omówione zagadnienia dotyczące roli sztuki w procesie przekształcania pamięci społecznej oraz sposobach, w jakie twórcy nawiązują dialog między tradycją a współczesnością.

Obchody jubileuszowe w Muzeum Historii Polski Ludowej są ważnym elementem promocji dziedzictwa kulturowego regionu. Wydarzenie z udziałem Joanny Helander oraz Bo Perssona wpisuje się w program edukacyjny placówki, którego celem jest popularyzacja historii Polski Ludowej w sposób nowoczesny i przystępny. Wystąpienia artystki i reżysera mają nie tylko dokumentować pamięć, ale również inspirować do dalszych poszukiwań oraz dyskusji na temat społeczno-kulturowych przemian.

Działalność Fundacji Minionej Epoki w ramach organizacji tego wydarzenia zyskała szczególne uznanie w kontekście współpracy z lokalnymi instytucjami oraz partnerami międzynarodowymi.

Obchody 15-lecia Muzeum Historii PRL-u w Rudzie Śląskiej w sobotę 14 czerwca

Urodzinowe obchody rozpoczną się na dużej scenie o godz. 16.30 od występów artystów z In-nY Dom Kultury. Z kolei o godz. 18.00 zaprezentują się artyści Śląskiej Sceny Młodych. Na finał, o godz. 19.00, zagra zespół Paragraf. Koncert „Muzyczna kapsuła czasu, czyli… ale to już było” będzie wyjątkową podróżą do przeszłości. Mała scena będzie natomiast miejscem musicalu „Akademia Pana Kleksa” w reż. Joanny Aleksy, który rozpocznie się o godz. 17.00. Również o tej godzinie rozpocznie się spacer pod hasłem „Utopek w Czarnej Wołdze, czyli śląskie lęki od folkloru do creepy pasty”. Poprowadzi go Adam Kowalski ze Stowarzyszenia TuRuda. Ok. godz. 18.00 goście będą degustować urodzinowy tort.

Wyjątkowym wydarzeniem uświetniającym urodziny będzie z pewnością pokaz mody Joanny Decowskiej (ok. godz. 19.00). Pochodząca ze Świętochłowic projektantka specjalizuje się w etnodizajnie, czyli projektach inspirowanych tradycyjnymi, w tym przypadku śląskimi, wzorami. Jej ostatnia kolekcja to stylizowane stroje w duchu recyklingu i zero waste. Odzież trafia zarówno do muzeów, zespołów ludowych, jak i odbiorców indywidualnych.

Gośćmi specjalnymi jubileuszu będą również Joanna Helander oraz Bo Persson. Podczas uroczystości odbędzie się oprowadzanie kuratorskie po wystawie rudzianki „Anioły, koksownie i inne cuda”.

Podczas imprezy odbędą się również warsztaty dla dzieci i dorosłych oraz gry plenerowe.

– Wszystkich odwiedzających nas w tym wyjątkowym dniu zaprosimy do zwiedzania i poznania zbiorów naszej placówki, które na przestrzeni tych 15 lat bardzo się rozrosły – mówi Monika Nizioł, prezes Fundacji Minionej Epoki. – Dla najmłodszych będzie przygotowana strefa dla dzieci. Jestem więc pewna, że każdy znajdzie coś dla siebie – podkreśla.

Warto dodać, że podczas wydarzenia odbędzie się zbiórka na rzecz podopiecznych Fundacji Iskierka.