Kosmiczny pawilon na terenie dawnego OPT w Chorzowie uratowany! Obiekt wydzierżawi architekt Maciej Franta

Kosmiczny Pawilon C-G to ostatni z obiektów ocalonych z dawnego Ośrodka Postępu Technicznego w Chorzowie. Od lat niszczeje, ale właśnie pojawiła się szansa na jego uratowanie. Zamierza go wydzierżawić pracownia architektoniczna Franta Group, a chorzowscy radni w czwartek, 26 października 2023 r., wyrazili na to zgodę.

Ośrodek Postępu Technicznego był zbiorem najśmielszych realizacji architektonicznych epoki space age, inspirowanej podbojem (i marzeniami o nim) kosmosu. Kompleks zlokalizowany na granicy Chorzowa (terytorialnie to Chorzów), Katowic i Siemianowic, na północno-wschodnim krańcu Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku, otwarto w 1961 roku. Z wielką pompą. Rządowych dygnitarzy po futurystycznym kompleksie oprowadzał sam Jerzy Ziętek. To było całkowicie zrozumiałe - OPT co najmniej przez kilkanaście lat (część pawilonów na jego terenie wznoszono do połowy lat 60.) był jednym z okien wystawowych - dosłownie i w przenośni - nowoczesnego, bogatego, rozwijającego się technologicznie Śląska.

Ośrodek w zamyśle miał być placówką informacyjno-naukową, która - jak to ujęli pomysłodawcy tej inwestycji - „w sposób atrakcyjny i popularny zaznajamiałaby jak najszersze kręgi społeczeństwa śląskiego z aktualnym stanem postępu technicznego wszystkich gałęzi przemysłu gospodarki narodowej”. W 1972 roku na jego terenie odbyła się nawet wystawa kosmiczna. Gościem specjalnym był Aleksiej Jelisiejew, który Ziemię opuścił trzykrotnie. Do Chorzowa przywieziono wówczas m.in. próbkę ziemi z Księżyca, którą pobrali Amerykanie, model kosmodromu Bajkonur i radzieckie statki kosmiczne Sojuz-4 oraz Sojuz-5, które kilka lat później jako pierwsze połączyły się na orbicie. W ciągu miesiąca to wszystko zobaczyło 800 tys. osób.

Pawilon C-G w OPT w czasach świetności.
Pawilon C-G w OPT w czasach świetności.

Z tego kompleksu futurystycznej architektury po latach ostał się tylko obiekt: Pawilon C-G.

Spodki z OPT zrównano z ziemią, został m.in. kosmiczny pawilon

Spodki, czyli pawilony A, zostały zrównane z ziemią w 2017 r., razem z Pawilonem Hutnictwa Żelaza i Stali oraz tzw. wypychem, czyli budynkiem doświadczalnym. Z charakterystycznych obiektów ocalał jedynie zaprojektowany przez Jerzego Gottfrieda Pawilon CG, który od 2019 roku znajduje się w rejestrze zabytków województwa śląskiego. Jego dach rozwieszono na stalowych linach o niespotykanej wówczas w Polsce rozpiętości. Całość podtrzymują potężne nachylone wsporniki o długości prawie 20 metrów. Do środka przez przeszklone ściany wpada mnóstwo światła.

- Jako pokrycie dachów po raz pierwszy w Polsce zastosowano bardzo cienką papę „Alpa” powleczoną folią aluminiową, co umożliwiło zmniejszenie ciężaru do 30 kilogramów na metr kwadratowy (…) Horyzontalny układ trójkątnych brył pawilonu cechowały nowoczesność i ekspresja - ocenia Aneta Borowik w publikacji „Park Śląski w Chorzowie. Projekty i realizacje z lat 1950-1989”.

Franta Group wprowadzi się do kosmicznego pawilonu

Kosmiczny pawilon przetrwał, ale jest w fatalnym stanie. W ubiegłym roku przeprowadzono ekspertyzę, z której wynika, że dachu nie da się uratować i trzeba go wymienić. Miasto, które jest wieczystym użytkownikiem obiektu, chciało go przekazać Parkowi Śląskiemu, ale ten nie był zainteresowany przejęciem jedynie tego obiektu. Wreszcie pojawiła się szansa na jego uratowanie. Z pomysłem wydzierżawienia Pawilonu CG do władz Chorzowa zwróciła się pracownia Franta Group, chorzowskiego architekta Macieja Franty.

- Szukamy swojego miejsca w przestrzeni miasta. Boli nas fakt, że ten pawilon nie znalazł przez dziesiątki lat żadnej funkcji i stwierdziliśmy, że może uda nam się nim odpowiednio zaopiekować. Wyposażyć go w funkcję związaną docelowo z naszą pracownią i wszystkimi funkcjami około architektonicznymi. Na razie chcemy go zacząć odnawiać i zrobić z niego fajne i ciekawe miejsce na mapie Chorzowa. Jeżeli my się nim nie zajmiemy, to obawiam się, że on po prostu zniknie – mówi Maciej Franta.

Chorzowscy radni poparli pomysł Macieja Franty. Wyrazili zgodę na wydzierżawienie kosmicznego pawilonu pracowni Franta Group na okres dłuższy niż 3 lata, w trybie bezprzetargowym. Maciej Franta nie ukrywa, że teraz przed nimi ogromne wyzwanie i potężny wydatek. Dodaje jednak, że ten wydatek można rozłożyć na kilka lat. Zamierzają się także starać o dofinansowanie na ratunek zabytku. - Miejmy nadzieję, że nasze starania odczarują takie przekonanie, że dla pawilonów po OPT nie ma pomysłu. Może damy przykład innym – mówi architekt.

Przypomnijmy, że blisko 2 lata temu koncepcję rewitalizacji pawilonu przedstawił student Politechniki Krakowskiej Michał Stryjski w ramach swojej pracy inżynierskiej. Na wizualizacjach obszerny dach pokrywa trawa, przez przestronne okna do środka wpada dużo światła, a dwa poziomy, które w oryginalnym projekcie funkcjonowały osobno, łączą schody. Dolny poziom dodatkowo doświetla przeszklenie w dachu. Wizualizacje tamtego projektu (projekt Franty zapewne będzie zupełnie inny) pokazują, jak fascynująca to architektura i jak mogłaby wyglądać, gdyby ktoś o nią zadbał.

Projekt rewitalizacji OPT autorstwa Michała Stryjskiego.
Projekt rewitalizacji OPT autorstwa Michała Stryjskiego.
OPT

Może Cię zainteresować:

Pięć lat temu wyburzono unikatowe budynki OPT. Został tylko Pawilon C-G i to w opłakanym stanie

Autor: Patryk Osadnik

12/11/2022

Pawilon C-G (OPT)

Może Cię zainteresować:

Chorzów chce pozyskać 3,5 mln złotych na ratowanie Pawilonu C-G

Autor: Patryk Osadnik

07/02/2023

Mirosław Hermaszewski

Może Cię zainteresować:

Hermaszewski a Śląsk. Polski kosmonauta pozostaje naszym symbolem ery kosmicznej

Autor: Tomasz Borówka

12/12/2022

Subskrybuj ślązag.pl

google news icon

czytaj więcej:

Tyski Hub Zielonej Gospodarki - wizualizacja

Poznaliśmy projekt eko-centrum biznesowego przy Mediatece

Polichromie

W kamienicach przy ul. Piłsudskiego odkryto polichromie

Tarnowskie Góry chemik remont

Powiat tarnogórski w Rządowym Programie Odbudowy Zabytków

Biurowiec craft katowice 04

Biurowiec Craft prawie gotowy. Zasłonił Silesia City Center

Teatr mały tychy fasada kwiecień 2023

Remont Teatru Małego. Wkrótce zamknie się na półtora roku

Prace przy Bramie Gwarków 1

W Zbrosławicach trwają prace przy roznosie sztolni

Polski Ład w Sosnowcu

Siedem nowych inwestycji w mieście. Co się zmieni?